Mavzu: pedagogik taxlil utkazish uslublari mundareja: Kirish I bob pedagogik tahlil o‘tkazish uslubiyati

Tashkiliy uslubiy ko‘rsatmalar (TUK) darsda qo‘llaniladigan vositalardan tularok foydalanish va shu bilan birga o‘quvchilar jismoniy tarbiyasini maqsadga muvofiq xal etish uchun tanlab olinadi.
Konspektning tashkiliy uslubiy ko‘rsatmalar bulimiga darsni maqsadga muvofiq tashkiletish; shugullanuvchilarni darsga tashkiletishning usullari; o‘rgatish va tarbiyalashning metod va metodik usullari; darsni utkazish sharoitlari yoziladi.
Tashkiliy uslubiy ko‘rsatmalarni tanlashda urganilayotgan mashqni, o‘quvchilarni jismoniy tayyorgarligini va individual xususiyatlarini e’tiborga olish lozim.
Tashkiliy uslubiy ko‘rsatmalar matnini xar xil rasm va sxemalarda xam chizish mumkin. Masalan: saflanish va qayta saflanishlarni: o‘quvchilarni mashgulot joylarini: asbob-anjomlarni joylashtirish va x.k.
Konspektda qo‘llaniladigan tashkiliy uslubiy ko‘rsatmalarni 4 ta guruxga ajratish mumkin:

1. 
   Darsni tashkiletish;
   
2. 
   Darsni utkazish uslubiyati;
   
3. 
   Dars sharoiti;
   
4. 
   Darsda utilganlarni xisobga olish.
   

1. Darsni tashkiletishga tegishli ko‘rsatmalar dars davomida shugullanuvchilarni tashkiletishning metodlarini; frontal, guruxli,individual, aylanma va ularni bajarish usullarini yozishni takozo etadi. Masalan:

- mashqni mustakil bajarish;
- ikki doiraga qayta saflash.
Yozuvlar sxema tarzida xam yozilishi mumkin.

2. Ikkinchi guruxga darsni utkazish uslubiyati kiradi. Bu yerdao’quvchitomonidan qo‘llaniladigan o‘rgatish va tarbiyalash metodlari va metodik usullari; darsda yuklamani tartibga solishning metodik usullari; intizomni tiklashni, sport turi buyicha xakamlik malakalariga o‘rgatishning usullari yoziladi. Masalan:

- qismlarga bulib o‘rgatish;
- shugullanuvchilarga yon tomon bilan turib ko‘rsatish;
- mashqni ko`zni yumib bajarish;
- qaysi xollarda shugullanuvchilarni xakamlikka,straxovkaga jalb etish mumkin.

3. Dars sharoitida mashgulot joyini tayyorlash buyicha qanday ishlar kilinishi va Kim bajarishi; keyingi darsga nimalar tayyorlanishi, baxtsiz xollarning oldini olish uchun qanday tadbirlarning bajarilishi kerakligi ko‘rsatiladi. Masalan:

- navbatchi o‘quvchi o‘zi oldidan utuvchiga navbatma-navbat gimnastik tayokchalarni tarkatadi;
- irgitish joyini tayyorlashni ikki o‘quvchiga topshirish.

4. Dars jarayonida utilganlarni xisobga olishda o‘rgatilgan materialni o‘quvchilar tomonidan qay darajada o`zlashtirilganligini tekshirib kurish bilan bog`liq bulgan ko‘rsatmalar yoziladi. Masalan:

- gurux boshligining faoliyatini baxolash;
- 3-4 o‘quvchining raport berishini baxolash.

ESLATMA: Konspektning tashkiliy uslubiy ko‘rsatmalar bulimiga mashqning texnikasiga va gigienik omillarga doir ma’lum bulgan narsalarni yozish tavsiya etilmaydi. Masalan:

- tugri kadi-komatni nazorat etish;
- oyokni, gavdani bukmaslik kerak kabi ko‘rsatmalar.

Dars konspektigao’quvchiimzo chekishi kerak, chunki bu o‘quv xujjati bulib xisoblanadi.

Dars tugagandan so`ng dars utkazgano’quvchiutkazilgan dars buyicha ushbu konspektga qisqacha o`z muloxazalarini yozishi lozim. Bunda: dars oldiga kuyilgan vazifalarning xal etilganligi; dars mobaynida kiritilgan o‘zgarishlar; yul kuyilgan xatolar, intizom, shugullanuvchilarning darsga bulgan munosabatlari haqida fikr yuritilib, darsga xulosa (baxo) yasaladi.
Xulosa
Ta’lim vazifalarini amalga oshirish, odatda, tarbiyalash va soglomlashtirish vazifalari bilan boglab olib boriladi. Jismoniy tarbiya darslarida dikkat, intizomlilik, iroda, saranjomlik,buyumlarni extiyot qilish,shuningdek, dustlik, urtoklik, maqsadga intilganlik, mustakillik va kiyinchiliklarni yengishda kat’iylik tarbiyalanadi.
Axlokiy, irodaviy va estetik sifatlarni tarbiyalash darsning xamma qismlarida xal etiladi.o’quvchio‘rgatish bilan bir vaqtda tarbiyalaydi xam. U darsning xar bir daqiqasida o‘quvchilar faoliyatiga kerakli yunalish beradi, o‘quv jarayoniga va bir-biriga bulgan munosabatini va b.k. tashkilqiladi.
Ammo tarbiya vazifalarini xal etishga bagishlangan maxsus darslar xam bulishi mumkin.
Masalan, o`qituvchi, o‘quvchilarda kat’iylik va kiyinchiliklarni yenga olish xususiyatini tarbiyalash maqsadida, mashqlarni yoki ularni bajarish sharoitlarini murakkablashtirib, ba’zi kiyinchiliklarni vujudga keltiradi. Kat’iylik va botirlik kabi sifatlarni tarbiyalash darslarda xudi shu sifatlarni namoyon qilishni talab etadigan mashqlar (sakrash, muvozanat saklash)ni qo‘lash orkali amalga oshiriladi.
Masalan:
- ertalabki gigienik gimnastika bilan shugullanish odatini tarbiyalash;
- «Kun va tun» o‘yinida oddiy reaksiya tezligini tarbiyalash;
-ovoz signaliga muvofiq xarakat yunalishini o‘zgartira bilishni tarbiyalash;
- urganilgan mashqlarni tugri tushuna bilish va uni ijodiy tadbik eta olishni tarbiyalash.
Soglomlashtirish vazifalari shugullanuvchilarning funksional imkoniyatlarini oshirish, jismoniy sifatlarini rivojlantirish, sogligini mustaxkamlash, tugri kadi-komatni shakllantirish va chiniktirishga karatilgan buladi.
Soglomlashtiruvchi vazifalarni belgilaganda uning yunalishi va xarakat (mashq) xili ko‘rsatiladi. Masalan:
- tos-son bugimining xarakatchanligini oshirish;
- tugri kadi-komatni shakllantirish;
- URM yordamida chidamlilikni tarbiyalash;
- yurganda, turganda tugri kadi-komatni tuta bilishga kuniktirish.
Jismoniy tarbiya darslari bilan bog`liq bulgan eng muxim masalalardan biri uni qanday to‘zish masalasidir.