|
2.3.Paketlarni buferlashtirish.
Kompyuter tarmoqlarini turlarga ajratishda turli belgilarga asoslanish mumkun: tanlangan texnologiyasiga, xududiy о„lchamiga, masofasi, tadbiq soxasi, xavola qilingan xizmatlar tafsilotiga, foydalanilgan qurilmalari va dasturiy ta‟minotiga vaxokazo.
Global tarmoqlar. Kompyuter tarmoqlarini turlashning eng oddiy usuli ularni xududiy joylashishlariga qarab maxalliy (lokal) va global tarmoqlarga ajratishdir.
Global tarmoqlar (Wide Area Network, WAN) bir-biridan katta masofalarda joylashgan (turli shaxarlardagi, turli davlatlardagi va turli qitalardagi) kompyuterlarni birlashtiradi.
Global tarmoqlar maxalliy tarmoqlarga qaraganda ancha avval paydo bо„lgan, - bu meynfreymlar deb ataluvchi katta kompyuterlar xukumronlik qilgan davrida 60 yillarning ikkinchi yarmida sodir bо„lgan. Katta korxonalar odatda turli shaxarlarda joylashgan bо„limlarda bittadan kompyuterga ega bо„lganlar. Bu kompyuterlarni о„zaro ulash korxonaga katta ustunlik bergan, masalan korxona xizmatchilarining barchasiga qayerda bо„lishlaridan qatiy nazar yagona markaziy axborotlar omboridan foydalanish imkoniyatini yaratgan. U vaqtda korxona maxalliy tarmoqni yaratishga zarurat sezmagan, bir bino doirasida tarmoqqa ulash uchun xech qandek boshqa kompyuter bо„lmagan, sababi kompyuterlarning narxi juda yuqori bо„lganligi tufayli korxona kо„p kompyuter sotib ola olmagan.
Global kompyuter tarmoqlarini yaratish ancha oddiy masalalarni xal qilishdan boshlangan – kompyuterga terminal orqali uzoq masofadan (yuzlab va xatto minglab kilometr) turib ega bо„lish. Terminallar kompyuter bilan telefon tarmog„i orqali modem yordamida ulangan. Bundek tarmoqlar kо„p sonli foydalanuvchilarga bir necha quvvatli kompyuterlarning taqsimlanuvchi resurslariga masofaviy ega bо„lishni ta‟minlagan. Terminal – kompyuter turidagi masofaviy ulanishlar bilan bir qatorda bir oz vaqtdan sо„ng kompyuter – kompyuter turidagi masofaviy aloqa tizimlari paydo bо„ldi.
Global tarmoqlar ulanish topologiyasi qandaydir doimiy tarkibga olib kelinmagan, masalan, yulduz yoki xalqa, vaxolanki bundek doimiy tarkiblar tarmoqning umumiy topologiyasiga element sifatida kirishi mumkun (1.34- chizma). Global tarmoqlarni yaratishda uning topologiyasiga kо„p omillar ta‟sir etadi, birinchi navbatda tarmoq tugunlarini geografik joylashishi, ular orasida aloqa kanallarini о„rnatilishi va tarmoq tugunlari о„rtasida uzatiladigan trafik darajasini baxosi. Oxirgi omil uzoq masofa kanallari qimmat va ularni о„tkazish xususiyatini oshirish oddiy masala emasligi bilan muxim, yani maxalliy tarmoq xolatidagidek kommutatorlarning bо„sh portlariga ulanish bilan xal qilinmaydi. Shuning uchun
global tarmoqni yaratish jaroyonida odatda kanalni о„tkazish xususiyatini tanlashda bir necha yillar davomidagi trafikni oshib borishi xisobga olinadi.
Maxalliy tarmoq loyixalashtiruvchilari foydalanuvchining ishini tashkillashtirishga kо„p yangiliklar kiritdilar. Global tarmoqlarga qaraganda maxalliy tarmoqlarda umumiy tarmoq resurslariga ega bо„lish ancha oddiy va qulay bо„ldi. Xaqiqatda, global tarmoqlardan farqli maxalliy tarmoqlarda foydalanuvchi taqsimlanuvchi resurslarning murakkab idetifikatorlarini xotiralab
qolishdan ozod bо„ladilar. Bu maqsadlar uchun tizim unga resurslar rо„yxatini qabul qilishga qulay shaklda xavola qiladi, masalan, daraxtsimon shajara kо„rinishida (resurslar “daraxti”). Maxalliy tarmoqda foydalanuvchining ishini samarali qilish uchun yana bir usul quyidagidan iborat, masofaviy resursga ulangandan sо„ng foydalanuvchi unga murojat etish uchun lokal resurslar bilan ishlashga mо„ljallangan buyruqlar yordamida murojat etish imkoniyatini oladi. Uning oqibati bо„lib va bir vaqtning о„zida bundek rivojlanishni oldinga tortuvchi kuch bо„lib kо„p sonli malakasiz bо„lgan foydalanuvchilarni paydo bо„lishi bо„ldi, ular tarmoqda ishlash uchun yetarli darajada murakkab bо„lgan maxsus buyruqlarni о„rganish zaruratidan ozod bо„lgan edilar.
Do'stlaringiz bilan baham: |
