Mavzu: Paketli kommutatsiyalash Reja: I. Kirish II. Asosiy qism

2.2.Paketlar kommutatsiyalanadigan tarmoqlar.
Paketlarni kommutatsiyalanadigan tarmoqlarda axborotlarni xarakatlanishining noaniqligi va asinxronligi bundek tarmoqlardagi kommutatorlarning ishlashiga aloxida talablar qо„yilishini talab etadi.
Paketli kommutatorlarning (paketlarni kommutatsiyalovchi tarmoqlardagi kommutatorlarini “paketli kommutatorlar” deb ataymiz) kanallarni kommutatsiyalovchi tarmoqlardagi kommutatorlardan asosiy farqi, ular paketlarni vaqtincha saqlash uchun ichki bufer xotirasiga egadir.
Deytagrammali uzatish. Axborotlarni deytagrammali uzatish usuli barcha uzatilayotgan paketlar bir xil qoida asosida bir-biriga bog„liq bо„lmagan xolda xarakatlanishiga (tarmoqning bir tugunidan boshqasiga uzatiladi) asoslangan.
Paketlarga ishlov berish amali faqat undagi kо„rsatgichlarning qiymatidan va tarmoqning xozirdagi xolatidan (masalan, uning yuklamasiga bog„liq xolda paket ishlov berilishga navbatda kо„p yoki kam vaqt turib qolishi mumkun) kelib
chiqqan xolda ishlov beriladi. Biroq uzatib bо„lingan paket xaqida tarmoqda xech qandek axborot saqlanib qolinmaydi va navbatdagi paketga ishlov berish jaroyonida inobatga olinmaydi. Yani xar bir aloxida olingan paket tarmoq tomonidan butkul mustaqil uzatish birligi sifatida qaraladi – deytagramma.

Paketning xarakati xaqidagi yechim kommutatsiyalash jadvali asosida xal qilinadi, uni paketning borishi kerak bо„lgan manziliga mos ravishda tuzilib, yо„nalish bо„yicha keyingi tranzit tugunni (yoki oxirgi tugunni) aniqlaydi. Bunday axborot sifatida ushbu kommutator interfeys identifikatorlari yoki yо„nalish bо„yicha keyingi kommutatorlarning kirish interfeyslarining manzillari bо„lish

Deytagramma usuli tez ishlaydi, chunki axborotlarni uzatishdan oldin dastlabki amallar qilinishi ta‟lab etilmaydi. Biroq bundek usulda paketni manzili bо„yicha yetkazilganligi xaqidagi dalilni tekshirish qiyin masaladir. Bu usul paketlarni manziliga yetkazishni kafolatlamaydi, paketni yetkazish imkoniyat bо„yicha yoki maksimal xarakat (best effort) bilan yetkaziladi deyiladi.

Ulanishlarni о„rnatish amali odatda uchta qadamdan iborat bо„ladi. 1.Ulanishlarga tashabbuskor bо„lgan tugunni qabul qiluvchi tugunga
ulanish о„rnatishga taklifi bilan xizmatchi paket jо„natadi.

2. 
   Agarda qabul qiluvchi tugun bunga rozi bо„lsa, u xolda unga javob tariqasida boshqa xizmatchi paket jо„natadi, unda ulanishni о„rnatilishini tasdiqlovchi va ushbu mantiqiy ulanish doirasida ishlatiladigan ba‟zi kо„rsatgichlarni taklif qilinadi. Bu masalan, ulanish identifikatori, olinganligini tasdiqlamasdan jо„natish mumkun bо„lgan kadrlar soni va boshqalar bо„lishi mumkun.
   
3. 
   Ulanishlarga tashabbuskor bо„lgan tugun ulanishni о„rnatish jarayonini tugatish uchun uchinchi xizmatchi paketni jо„natish orqali amalga oshiradi, unda taklif etilgan kо„rsatgichlar unga tо„g„ri kelishi xabar qilinadi.
   

Ulanish о„rnatilgandan sо„ng va barcha kо„rsatgichlar kelishilgach, oxirgi tugunlar о„z axborotlarini uzatishni boshlaydilar. Axborotlar paketi kommutatorlar tomonidan xuddi deytagrammali usulida uzatish kabi ishlov beriladi: paket sarlovxasidan borishi kerak bо„lgan manzil olinadi va kommutatsiya jadvali bilan solishtiriladi, jadvalda yо„nalish bо„yicha keyingi qadam xaqida axborot mavjut. Deytagrammalar kabi paketlar xam bitta mantiqiy ulanishga tegishli bо„lganlari ba‟zi xollarda (masalan, aloqa yо„li ishdan chiqqanda) manzilga turli yо„nalishlardan yetkazilishi mumkun.
Biroq ulanishlarni о„rnatish orqali uzatishning deytagrammali uzatishdan muxum farqi mavjut, unda kommutatorlarda paketlarga ishlov berilishidan tashqari oxirgi tugunlarda paketlarga qо„shimcha ishlov beriladi. Masalan, agarda ulanishlarni о„rnatishda axborotlarni uzatish shifrlangan xolda uzatish kelishilgan bо„lsa, u xolda paketlarni shifrlash uzatuvchi tugun tomonidan amalga oshiriladi, shifrdan chiqarish esa qabul qiluvchi tugun tomonidan amalga oshiriladi. Xuddi shunday, mantiqiy ulanish doirasida ishonchlilikni ta‟minlash uchun paketlarni nomerlashni, yetkazilgan va yetkazilmagan paketlarning nomerini kuzatish, nusxalarni jо„natish va ikkinchi martta takrorlangan paketlarni tashlab yuboroish kabi barcha ishlarni oxirgi tugunlar о„z zimmasiga oladi.
Mantiqiy ulanish mexanizimi axborot paketlariga differensial ishlov berishni amalga oshirish imkonini beradi. Xatto juft oxirgi tugunga tegishli bо„lgan oqimlarga xam turli ishlov berilishi mumkun. Masalan, juft oxirgi tugunlar ikkita parallel ishlovchi mantiqiy ulanish о„rnatishi mumkun, ulardan birida axborotlar shifrlangan kо„rinishda uzatilishi mumkun, boshqasidan esa ochiq ma‟tin kо„rinishida uzatilishi mumkun.

bosqichida ta‟lab etiladi.	bir paket bilan uzatiladi.
Tarmoq abonentga ulanish о„rnatishga ruxsat etmasligi mumkun	Tarmoq xar doim abonentdan axborot olishga tayyor
Muloqatdagi abonentlar uchun о„tkazish xususiyati kafolatlangan.	Tarmoqning о„tkazish xususiyati abonent uchun noma‟lum, uzatishlarning ushlanishi tasodifiy xarakterga ega.
Real vaqt trafigi ushlanishsiz uzatiladi	Tarmoq resurslari tebranuvchi trafik uzatilganda samarali ishlatiladi
Uzatishlarni yuqori ishonchliligi	Buferni tо„lishi natijasida yо„qotishlar bо„lishi mumkunligi
Tarmoqning umumiy unumdorligini tushuruvchi kanallarni о„tkazish xususiyatini samarasiz ishlatilishi	Abonent trafigini mavjut jadalligiga mos ravishda jismoniy kanalni о„tkazish xususiyatini avtomatik dinamik taqsmlash

Tarmoq foydalanuvchisiga yetarli darajada tekis bо„lmagan faol va sokinlik davrlaridan iborat bо„lgan trafikni uzatish zarur bо„lsin. Yana u kanalni kommutatsiyalash tarmog„idanmi yoki paketni kommutatsiyalash tarmog„idanmi о„z trafigini о„tkazishni tanlash imkoniyati bо„lsin deb faraz qilamiz, ikki tarmoqda xam aloqa yо„lining о„tkazish xususiyati bir xil. Bizning foydalanuvchi uchun vaqtni sariflanishi nuqtaiy nazaridan kanallarni kommutatsiyalash tarmog„i ancha samarali bо„lar edi, unga u tarmoqda faqat uning uchun zaxiralab band qilingan aloqa kanali xavola qilinadi. Bu usulda barcha axborotlar qabul qiluvchiga xech qanday ushlanishsiz kelar edi. Bu xolda zaxiralanib band qilingan kanal vaqtining bir qismida bо„sh turadi (sokinlik vaqtida), bizning foydalanuvchimizni bu xol tashvishlantirmaydi - unga о„z masalasini tez xal qilsa bо„lgani.