Mavzu: O’zbekiston milliy taomlari Mavzu rejasi

Mavzu: O’zbekiston milliy taomlari
Mavzu rejasi:

1. 
   O’zbekiston milliy taomlari, sumalak, halim, osh kabilarning paydo bo’lishi va ommalashishi
   
2. 
   O’zbek oshxonalarining butun duyoga tarqalishibek taomlari
   

O‘zbek taomlari Markaziy Osiyodagi eng rang-barang ovqatlardan biridir. Mintaqada istiqomat qiluvchi o‘troq va ko‘chmanchi millatlarning bir necha asrlar davomida to’plangan oshpazlik an’analari bugungi kunda yagona va hammamizga tushunarli bo‘lgan o‘zbek oshxonasining mazali taomlari majmuasida mujassamlashgan.

O‘zbekistonga tashrif buyurgan va haqiqiy o‘zbek palovini ta’mini tatib ko‘rmagan mehmon o‘zbek madaniyatining mohiatini va mehmondo‘stligini anglamagan hisoblanadi. Ehtimol u hali bu yerda bo‘lgan emas.
O‘zbek palovi- bu sharqona taomlarni xush ko‘ruvchilar va shirin ovqatlarni qadrlovchilar taomidir. Dunyoda 100 dan ortiq palov tayyorlash retsepti mavjud bo‘lsada, O‘zbekistonda palov tayyorlash o‘zgachadir. O‘zbekistonning har bir mintaqasi o‘zining yagona palov tayyorlash retseptiga egadir. Ammo O‘zbekistonda palov taomining paydo bo‘lish tarixini ko‘pchilik bilmasa kerak.
Palov, osh so‘zining kelib chiqishi haqida Ibn Sino nomi bilan bogliq qadimiy afsona mavjud. Aslida palov osh so‘zi ichiga solinadigan masalliqlarning bosh harflaridan tuzilgan qisqartmadir: P- Piyoz, A-ayoz-sabzi, L-laxm-go‘sht, O-olio-yog’, V-vet-tuzv haqida afsona
O‘zbekistonga tashrif buyurgan va haqiqiy o‘zbek palovini ta’mini tatib ko‘rmagan mehmon o‘zbek madaniyatining mohiatini va mehmondo‘stligini anglamagan hisoblanadi. Ehtimol u hali bu yerda bo‘lgan emas.
O‘zbek palovi- bu sharqona taomlarni xush ko‘ruvchilar va shirin ovqatlarni qadrlovchilar taomidir. Dunyoda 100 dan ortiq palov tayyorlash retsepti mavjud bo‘lsada, O‘zbekistonda palov tayyorlash o‘zgachadir. O‘zbekistonning har bir mintaqasi o‘zining yagona palov tayyorlash retseptiga egadir. Ammo O‘zbekistonda palov taomining paydo bo‘lish tarixini ko‘pchilik bilmasa kerak.
Palov, osh so‘zining kelib chiqishi haqida Ibn Sino nomi bilan bogliq qadimiy afsona mavjud. Aslida palov osh so‘zi ichiga solinadigan masalliqlarning bosh harflaridan tuzilgan qisqartmadir: P- Piyoz, A-ayoz-sabzi, L-laxm-go‘sht, O-olio-yog’, V-vet-tuz
Bir kuni Buxoro hukmdorining o‘g‘li kambag‘al oiladan bo‘lgan bir g‘o‘zal, yosh qizni uchratib qoldi. Ikkalasining mavqei, jamiyatda tutgan o‘rni teng bo‘lmaganligi sababli, ular orasidagi nikoh imkonsiz edi. Baxtsiz sevgidan azob chekayotgan shaxzoda yeb-ichichishdan, hayotdan zavqlanmay qoladi va kudan-kun zaiflashib boraveradi. Shunda hukmdor mashhur tabib Ibn Sinoni chaqirtirib, kasallik sababini aniqlab berishini va yagona merosxo‘rini davolab berishini o‘tinib so‘raydi. Yigitni ko‘zdan kechirgan Ibn Sino kasallik sababi sevgi muhabbat ekanligiga amin bo‘ladi. U hukmdorga merosxo‘rini davolashning 2 yo‘li borligi birinchisi: ikkala yoshlarni uylantirib qo‘yish, ikkinchi yo‘li: yigitni yettita masalliqdan iborat bo‘lgan juda kuchli taom bilan, ya’ni palov osh bilan davolash mumkinligini aytadi. Ibn Sino yigitga palov oshni yedirgan sayin unda kuch quvvat oshayotganligining guvohi bo’ladi. Shundan so‘ng xalq orasida mazkur taom nafaqat davolovchi va kuch beruvchi taom balki ziyofatlar va bayram taomiga ham aylanishga ulguradi.

Qadimgi sharq maqolida aytilishicha mazali palov kuchli olov, guruch va go‘shtli qozon hamda albatta mehrga muhtoj. Darhaqiqat, palov tayyorlashning ba’zi bir nozik tomonlari ham mavjuddir.

Masalan: lahm go‘shtni faqatgina oqar suvda yuvish lozim, saralangan guruchni esa idishda kaftlar orasida sekinlik bilan siypalab yuvish kerak. Qozon yetarlicha qizigandan song yog‘ solinadi, shundan so‘ng olovni pastlatib lahm go‘sht , piyoz, to‘g‘ralgan sabzi va ziravorlar birin ketin qozonga joylanadi. Zirvak tayyor bo‘lgandan song, guruch solinadi. O‘choqda pishirilgan palov esa juda mazali bo‘ladi.
O‘zbekistonda palov taomi allaqachon marosimlarning ajralmas qismiga aylanib bo‘lgan xoh u bola tug‘ilishi bo‘lsin, xoh dafn marosimi, xoh to‘y, xoh insonning buyuk Haj ziyoratgohidan qaytishi bo‘lsin barchasida mazkur taom dasturxonning asosiy taomi hisoblanadi.
Aslida ham palov insonlarni birlashtiruvchi, munosobatlarni murstahkamlovchi hayot, sog‘liq va immunitetni qo‘llab-quvvatlovchi kuchdir - axir bejiz bu taom insoniyatga Ibn Sino tomonidan tavsiya qilinmagan.