Mavzu: O’t o’chirish vositalari va ularning qo’llanilishi ishning maqsadi

suvli (drencherli va sprinklerli), aerozolli (galoid 
uglevodorodli), kukunli, bug’li
va boshqa turdagisi bo’lishi mumkin.
Quvurlarda muntazam bosim ostida suv mavjud (isitilmaydigan xonalarda - havo), ularga 
suv purkash asbobi o’rnatilgan (sprinkler), polning 9…12 m
2
ga bitta sprinklerdan xisoblab, 
ularning mikdori o’rnatiladi. H’avoning doimiy issiqlik darajasida xonada splinkerning suv 
chikuvchi boshchasi teshigi yengil eruvchi kulf – klapan bilan yopilgan. Issiqlik darajasi oshishi 
bilan bu qulf eriydi va tushib ketadi, suv splinker boshchasiga tushadi, rozetkaga uriladi va 
sochiladi. Qulfning erish darajasi 72
0
S. Yana 93, 141, 182
0
S erish darajali qulflar ham bor. Splinker 
tizimi aynan yongin o’chog’iga suv berilishini ta’minlaydi. Yong’in vaqtida bitta splinker ochilishi 
bilanok maxsus kontrol signal klapani xavf tug’risida axborot signalini beradi. 

---

8
13-rasm
. Suvli o’t o’chirish avtomatik qurilmasi sxemasi. 
1-xabar beruvchi, 2-sug’oruvchi (purkovchi) 
Splinker qurilmalarida yuqori temperatura zonasida bo’lgan splinkergina ochiladi, bundan 
tashqari xonada issiklik darajasi oshishi bilan splinkerlar katta inersiya bilan 2…3 minutdan so’ng 
birin-ketin ochila boshlaydi. Ba’zida bunday inersiya unchalik ma’qul kelmaydi va suv xonaning 
butun maydoniga tezda sochilishi maqsadga muvofiqdir. 
14-rasm. 
Suv sochgichlar. 
a- OVS splinke ri; b- OVD drencheri; 
1-tikilma, 2,4-richaglar, 3-yengil eruvchi kulf, 5-razetka, 6-klapan
 
 
Bunday vaktlarda bir vaktda ishga tushadigan drencher kurilmalari kullaniladi. 
Ularda splinker boshchalari urniga kulfsiz ochik suv purkagich boshchalar – drencherlar urnatilgan 
(41, b-rasm). Oddiy vaktlarda suvning tarmokka chikish yuli bir yula xarakatlanuvchi klapan bilan 
yopilgan buladi. Klapan avtomatik ravishda yoki kulda ochiladi, shu vaktda xavf signali beriladi. 
Suvli splinker va drencher kurilmalardan tashkari kpikli kurilma xam mavjud. Mexanik-xavo kupigi 
birlashishi uchun ular maxsus suv purkagich va generatorlar bilan jixozlangan. 
Korxonalarda boshka statsionar o’t o’chirish qurilmalari ham – bug’li, havo-ko’pikli, 
xajmli avtomatik (gazli) o’t o’chirish qurilmalarini qo’llash yulga qo’yilgan. Eng oxirgisidan kichik 
yopik xonalarda o’t o’chirish uchun muvaffaqiyat bilan foydalanilmokda.
H’avzalarda neft va neft mahsulotlarini o’chirish uchun aralashtiruvchi 
qurilmalardan foydalaniladi. Agar yonayotgan suyuklikning temperaturasi uning bug’larining 

---

9
alangalanish temperaturasidan 5
0
S dan past bo’lmaganda bu usulni qo’llash mumkin. Bunda 
havzaning pastki qismiga siqilgan havo uzatiladi, bu moddani aralashtiradi va sovitadi. H’avzali 
parklarda o’t o’chirishda havzalarda ko’pikli kuyish kameralarining turli tizimlari o’rnatilagn 
qurilmalardan foydalaniladi. Bu qurilmalarni ishga tushirish uchun bir qator xarakatlarni bajarish 
kerak, ya’ni shlang ulash va x.k.