Mavzu. Ortogonal proyeksiyalarni qayta tuzish usullari reja

3. Aylantirish usuli
Epyurni qayta tuzish usullaridan biri aylantirish usulidir. Bu usulning mohiyati shundan iboratki, bunda birlamchi H, V tekisliklar sistemasi o’z holatini o’zgartirmay, balki tekshirilayotgan obraz biror o’q atrofida qulay-maxsus holga kelgunga qadar aylantiriladi. Bu o’q proyeksiyalar tekisliklaridan birortasiga perpendikulyar yoki parallel tanlab olinadi.


Proyeksiyalar tekisligiga perpendikulyar o’q atrofida aylantirish. Nuqtani aylantirish
Faraz qilaylik A(A₁;A₂) nuqtani (5.11-shakl, a) frontal proyeksiyalar tekisligi V ga perpendikulyar I(i₁;i₂) o’q atrofida soat strelkasi yo’nalishida  burchakka aylantirish talab qilinsin. Aylanma harakat aylanish o’qiga nisbatan perpendikulyar tekislikda sodir bo’ladi.
Masalani yechish uchun aylantirish usulining elementlaridan foydalanib quyidagi bosqichlarni bajaramiz:

a) 5.11-shakl b)

1. Kuzatish nuqtasi A(A₁;A₂) tanlanadi;

2. Masalaning shartiga qarab I(i₁;i₂) aylantirish o’qi o’tkaziladi,
5.11-shakl, b)da I  V ;
3. Kuzatish nuqtasi A(A₁;A₂) dan aylantirish o’q I(i₁;i₂) ga perpendikulyar qilib harakat tekisligi S(S_A) o’tkaziladi;
4. Hаrakat tekisligi S_A bilan aylantirish o’qi I ning kesishgan O(O₁; O₂), aniqlanadi. Bu nuqta aylantirish markazi bo’ladi;
5. Kuzatish nuqtasi A(A₁;A₂) dan aylantirish markazi O(O₁; O₂) gacha bo’lgan AO masofa aylantirish radiusi deyiladi;
6. Aylantirish radiusi AO ning haqiqiy kattaligi O₂A₂ topiladi. 116-shakl, b)da OAV bo’lgani uchun O₂A₂ haqiqiy kattaligidir;
7. Aylantirish radiusining haqiqiy kattaligi O₂A₂ dan foydalanib A nuqtani O₂ markaz, ya’ni i₂ o’q atrofida  burchakka buriladi.
Demak, A'(A'₁;A'₂) nuqta A nuqtaning yangi holatidir.