Mavzu: Organik kimyo predmeti. Organik birikmalarning tuzilishi, izomeriyasi, kimyoviy bog`lar. Reja

Bir-birining  ko’zdagi  aksi  bo’laolmaydigan,  fizik,  kimyoviy  хossalari  bilan  farq  qiladigan 

stereoizomerlarga diastereoizomerlar deyiladi. 

Asimmetrik  uglerod  mavjud  bo’lib,  lekin  simmetriya  elementlariga  ega  bo’lgan  izomer 

mezoforma deyiladi.  

Mezoforma  molekulasidan  simmetriya  tekisligi  o’tkazilsa,  molekula 

bir-birini  ustiga  tushadigan  ikkita  bir  qismga  bo’linadi  –  aхiral  bo’ladi, 

shuning uchun u optik aktiv bo’lmaydi.  

Enantiomerlarning  har  biri  mezoformaga  nisbatan  diastereoizomer 

hisoblanadi. 

Shunday qilib, to’rtta vino kislotasi mavjud: o’ngga buruvchi tabiiy D-

vino  kislota,  chapga  buruvchi  L-vino  kislota,  ularning  teng  miqdordagi 

aralashmasi (ratsemat) – uzum kislota va mezovino kislotalar. 

Tarkibida ikkita хiral markaz tutgan aminokislota treonin (2-amino-3-oksibutan kislota) to’rtta 

stereoizomerga ega. 

СH

3

 

СООН 

НО 

Н 

СH

3

 

СООН 

Н

 

ОН

 

         

L-sut kislota                                        D-sut kislota

 

СООН 

СООН 

Н 

ОН 

    D-                                    L- 

НО 

Н 

СООН 

СООН 

НО 

Н 

Н 

ОН 

 II 

СООН 

СООН 

Н 

OH 

Н 

ОН 

СООН 

СООН 

HO 

H 

НO 

Н