Mavzu: O‘qituvchining pedagogik qobiliyati. Reja

Kasbiy qobiliyat - odamning shunday psixologik xususiyatlaridirki,
bilim, malaka orttirish shu xususiyatlarga bog„lik bo‟ladi. 
Odamning qobiliyatlari bilim va ko‟nikmalarni egallashda muxim
xisoblanadi. Bu bilim va ko‟nikmalar egallandimi yoki yukmi - bularning 
xammasi, juda kup sharoitlarga boglikdir.
Qobiliyat tarakkiy etmay, so‟lib ketishi ham mumkin. O‟quvchida xali 
zarur ko‟nikma va malakalar tizimi xamda mustaqil bilimlar va tarkib topgan
ish uslublari yo‟qligiga asoslanab, jiddiy tekshirmay shoshilinch ravjida unda 
qobiliyatlar yo‟q deb xulosa chiqarish pedagogning jiddiy xatosi bo‟ladi.
Qobiliyatlar bilim, malakalar, ko‟nikmalarda ko‟rinmaydi, balki ularni 
egallash dinamikasida namoyon bo‟ladi, ya‟ni boshqacha aytganda mazkur
faoliyat uchun muhim bo‟lgan bilim va ko‟nikmalarni o‟zlashtirish jarayoni 
turli sharoitlarda qanchalik tez, chuqur, yengil va mustahkam amalga
oshirishingizda namoyon buladi. 
Demak, qobiliyat shaxsning faoliyatini muvaffaqiyatli amalga oshirish
sharti hisoblangan va bilim, ko‟nikma xamda malakalarni egallash 
dinamikasida yuzaga chiqadigan farqlarda namoyon bo‟ladigan indiviudal -
psixologik xususiyatdir. Agar shaxsning ma‟lum sifatlari yig„indisi odamning 
pedagogik jihatdan asoslab berilgan vaqt oraliqida egallagan faoliyati
talablariga javob bersa, bu narsa bizga, unda mazkur faoliyatga nisbatan 
qobiliyati bor deb xulosa chiqarishga asos bo‟ladi.
Qobiliyatlar taraqqiyotning yuksak bosqichiga iste‟dod deb ataladi. 
Iste‟dod deb odamga qandaydir murakkab mehnat faoliyatini muvaffaqiyatli
mustaqil va original tarzda bajarish imkonini beradigan qobiliyatlar 
uyushmasiga aytiladi. Iste‟dod mahoratning dastlabki sharti bo‟lib, lekin
mahoratning o‟zidan ancha uzoqdir. Moxir usta bo‟lmoq uchun juda ko‟p 
ishlash kerak, Iste‟dod mehnatdan ozod qilmaydi, katta ijodiy va zo‟r
mehnatni taqazo qiladi. Iste‟dodli kishilar shubhasiz meqnat orqali olamga 
mashhur bo‟lgan mahorat darajasiga erishganlar.

---

«Ta‟lim to„g‟risida»gi Qonun va «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi»

ta‟lim sohasida amalga oshiriladigan ishlarning maqsadi, vazifalari va 
yo„nalishlarini belgilab berdi. Bu vazifalarni amalga oshirish, avvalo
o„qituvchiga, uning bilimi va kasb mahoratining shakllanganlik darajasiga 
bog‟liq. Zero, o„qituvchi zimmasiga yuklatilgan vazifalarni nechog‟lik vijdon,
aql va pedagogik mahorat bilan bajarilishi jamiyat kelajagini ta‟minlovchi 
muhim omildir.
Pedagogik mahorat asoslari fanining paydo bo„lishi buyuk pedagog 
A.S.Makarenko (1889-1939) nomi bilan bevosita bog‟liq. U bolalar
kalonnasidagi faoliyatida, ya‟ni faqat tarbiyasini emas, ma‟naviy qiyofasini 
ham yo„qotgan bolalar bilan ishlab, ularning benihoya hurmati va ishonchiga
sazovor bo„ldi. Shaxsiy tarbiyaviy usuli bilan butun olamga mashhur 
bo„lganligining o„zi ham A.S.Makarenkoning yuksak pedagogik mahorat
cho„qqisiga erishganligining yaqqol dalilidir. YuNESKO qarori bilan uning 
100 yilligiga 1988 yil - «Makarenko yili» deb e‟lon qilindi.
A.S.Makarenko bo„lajak pedagog talabalik davridayoq pedagogik 
mahorat sirlarini o„rganishi zarurligini ta‟kidlab, shunday deydi: «Tarbiyachi