Mavzu: O`qituvchi nutqidagi paralingvistik vositalarning semantikasi

“Kim biladi?”, “Kim javob beradi?” – uhsbu ma’noni ifodalashda qo`lni turli xil holatdagi harakatlaridan foydalanish mumkin:

• “Kim biladi?”, “Kim javob beradi?” – uhsbu ma’noni ifodalashda qo`lni turli xil holatdagi harakatlaridan foydalanish mumkin:

• Chap qo`l kaftlari pastga qaragan holda ko`krak oldiga bukiladi. O`ng qo`lning tirsak qismi aynan chap qo`lning kaftining teskari tomoniga tekizgan holatda bukilib kaftlari ochiq holda ko`tariladi. (aynan shunday holatning aksi o`quvchilar tomonidan “Men”, “Men aytay” yoki “Men bilaman” ifodalarini anglatadi);
• O`ng qo`lni kaftlari ochiq (kaftning ochiq tomoni yonga qaragan) hiyol egilgan holatda yuqoriga ko`tarish;
• O`ng yoki chap qo`lni kaftlari ochiq, oldinga cho`zilgan holatda o`ng va chap tomonga harakatlantirish.

• “Diqqat qiling”, “Eslab qoling”, “Bu juda huhim” kabi ma’nolarni ifodalashda o`ng qo`l ko`rsankich barmog`i ochiq qolgan barmoqlar musht holatda havoga ko`tariladi.

• “Tanbeh berish” – ushbu holatni ifodalashda qo`l ko`rsatkich barmog`i “Bigiz” holatda havoda silkitiladi, qovoqlar uyilgan qoshlar chimirilgan holatda.

• “Rag‘batlantirish”, “Ruhlantirish”, “Qoyil qolish”, “Ofarin”, “Balli”, “Zo`r” – kabi holatlarni ifodalashda qarsak chalish, o`ng qo`l bosh barmog`i yuqoriga ko`tarilgan bo`ladi. Bundan tashqari, ushbu holatlarni ifodalashda ko`zlar kata ochilgan, qoshlar tepaga ko`tarilgan, qo`llar yelka oldiga ochilgan “Hayratlanish” ma’nosi bilan ham ifodalash mumkin.

Xullas, paralingvistik vositalar o`qituvchi nutqida imkoniyatli va maqsadli ishlatilsa, ta`lim sifati oddiy nutq orqali bayon etilan fikrdan ikki hissa ortiqroq yaxshi natija beradi. Bu borada boshlang`ich sinf o`qituvchilarida mimika va imo-ishoralar o`qituvchiga yaqinlik, mavjud bilimni har tomonlama ishonarli tushunishga yordam beradi. Negaki, jamiyat orasiga ilk qadam qoygan o`quvchi taqlid qilish orqali borliqdagi harakatlarni takrorlash va ularni “yuqtirish”ga harakat qiladi. Agar pedagog xatti-harakatini me`yorida va maqsadli ifoda etsa, o`ylaymanki, ta`lim tizimida juda ko`p yutuqlarga erishish mumkin.

E`tiboringiz uchun raxmat.