Mavzu: Oila, fuqarolik jaiyati va davlatning axloqiy asoslari

3-Mavzu: Nikoh, oila va davlatning axloqiy asoslari (2 soat)

• Reja:
• Nikoh eng qadimgi axloqiy munosabat shakli.
• Oila nomusi va sha’nini saqlashda ota-ona va farzandlar mas’uliyati.
• Davlatning axloqiy mohiyati.
• O`qituvchi: B.B.O`razov

Oilaning ijtimoiy-ma`naviy o`rni

• Oila uch jihatni o`z ichiga oladi

• Nikoh

• Oilaviy mulk va ular
• haqida g`amxo`rlikni

• Bolalar tarbiyasi

Nikoh – ezgu maqsadga yo`naltirilgan, zimmasiga zurriyot qoldirishdek yuksak mas`uliyat yuklangan, axloq bilan chegaralangan qo`shiluv.

• Nikoh shartlari:
• Nikoh yoshiga yetganlik
• O`zaro rozilik (ixtiyoriylik).
• Muhabbat
• Bizda yigitlar uchun – 18, qizlar uchun - 17 nikoh yoshlari qilib belgilangan

• Oilalar turlari:

• Tarkibi jihatidan

• Zamonga nizbatan
• munosabatida

• Oilaviy munosabatlarda

• Monogam oila

• Poligam oila

• Ekzogam oil

• Avtoritar oila

• Demokratik oila

• Liberal oila

• Anormal oila

• Zamonaviy oila

• An`anaviy oila

“Muxtasar aytganda, hammamizga ayon bo`lishi lozimki, oila sog`lom ekan – jamiyat mustahkam, jamiyat mustahkam ekan – mamlakat barqarordir”.

• “Muxtasar aytganda, hammamizga ayon bo`lishi lozimki, oila sog`lom ekan – jamiyat mustahkam, jamiyat mustahkam ekan – mamlakat barqarordir”.
• (Yuksak ma`naviyat – yengilmas kuch)

• Birinchidan, Bolalar balog`atga yetgach, erkin shaxs sifatida yangi oilaga asos bo`lishlari;

• Ikkinchidan, tabiiy tarqalish ya`ni, ota-onaning, yoki otaning vafoti tufayli oila mulkining meros tarzida bir yoki bir necha farzandga otishi munosabati bilan oilaning tarqalishi;

• Uchunchidan, nikohning bekor qilinishi munosabati bilan oilaning tarqalishi. Bu holat ham diniy ham dunyoviy nuqtai nazardan sodir bo`lmasligi lozim.

Fuqarolik jamiyati bu – oilalar yig`indisi bo`lmish, millatni jamiyatni tashkil etadi. Ushbu jamiyatda har bir odam o`zi uchun maqsad. Uning yashash sharti erkinlik.

• Fuqarolik jamiyati va davlatning axloqiy mohiyati

• Fuqarolik jamiyati bu – oilalar yig`indisi bo`lmish, millatni jamiyatni tashkil etadi. Ushbu jamiyatda har bir odam o`zi uchun maqsad. Uning yashash sharti erkinlik.
• Davlat – olmon faylasufi Gegel davlatni axloqiy g`oyaning voqe bo`lishi deb ta`riflaydi. U oilani – hissiyotga, fuqarolik jamiyatini – asabning ta`sirlanish qobiliyatiga, davlatni esa o`zi uchun asab tizimiga o`xshatadi. Davlatning maqsadi o`z fuqarolarini baxtli qilishdir. Uning asosi siyosiy tuzum. Davlatning mavjud bo`lish sharti – suvirenitet.

• Axloqiy
• Madaniyat
• turlari

• Etiket

• Kasbiy odob

• Muomala odobi

Muomala odobi doimo zamonaviydir. Uning asosini muloqot vositasi bo`lgan til, noverbal xatti-harakatlar tashkil etadi. Hozirgi kunda til sofligi buzilishining asosiy uch xil ko`rinishi mavjud:

• Birinchidan, bir tilda so`zlashayotib ikkinchi tilga o`tib ketish;
• Ikkinchisi, bir tilda so`zlashayotib, ikkinchi tildagi so`zlarni, ayniqsa jargonlarni ishlatish. M., “”davay”, “koroche”, va h.k
• Uchinchisi, bir tilda so`zlashgan holda o`sha tildagi “parazit” so`zlarni ishlatish.

E t i k e t

• Etiket – insonning ko`proq tashqi madaniyatini o`zida aks ettirib, o`zaro munosabatlardagi o`zini tutish qonun-qoidalarining bajarilishini boshqaradi.
• Xalqaro etiket
• Miliy-an`anaviy etiket.
• Kasbiy odob – axloqiy madaniyatning eng asosiy ko`rinishlaridan biri bo`lib, kishining o`z kasbiga munosabati va shundan kelib chiqqan holda boshqalarga munosabatini anglatadi.

Etikaning zamonaviy muammolari

• Axloqiy muhit

• O`lim jazosi

• Biologik axloq

• E`tiboringiz uchun tashakkur