Mavzu: Nosir Fozilov qissalarida o`smirlar obrazi N. Fozilov hayoti va ijodi haqida ma’lumot

Matnning poydevori bo’ladi
Har bir yozilgan narsada matnni ushlab turadigan tayanch, poydevor bo’ladi, ya’ni bu – yozuvchining aytmoqchi bo’lgan gapi, xulosasi. Agar mana shu tayanch bo’lmasa, matn qulab tushadi. Jurnalga yozuvchilar haqida bir dasta hangoma bersam, tahririyatdagilar qo’lyozmaning sahifaga sig’may qolgan joylarini shartta olib tashlabdi. Oqibatda jurnalda bosilib chiqqan material pati yulingan tovuqqa o’xshab qolibdi – xulosa qirqib tashlanibdi. Bunday ishlar har qanday odamning ta’bini xira qiladi. Ularni muharrir deb bo’lmas. Agar o’shalar muharrir bo’lganida sahifaga sig’mayotgan xulosani qaychilashdan avval sal bosh qotirishgan bo’lardi. Bu muallif matniga hurmatsizlikdan boshqa narsa emas!
Matnni qisqartirish kerak bo’lsa, biz gapni, abzatsni emas, so’zlarni qisqartirardik. Shunda muallifning fikri qolardi, matnning sopi o’zidan chiqardi. Asarning umumiy ruhi ham buzilmasdi.
Sarlavha topish oson emas
Tahririyatning proza bo’limida ishlagan kezlarim, ko’plab asarlarning nomlarini o’zgartirishga to’g’ri kelgan. Masalan, namanganlik Turg’un Po’lat degan yozuvchimiz “Kurortda” degan bir asar olib keldi. Men unga “Ichkuyov” deb nom qo’ydim. Muallif rosa tortishdi, yoqa bo’g’ishish darajasigacha bordi. Oxiri: “Bor, nashriyotda xohlagan nomingni qo’yib chiqaraver! Lekin jurnalda asaring “Ichkuyov” bo’lib bosiladi”, dedim. Bir kun qarasam, asar “Ichkuyov” nomi bilan kitob bo’lib chiqibdi. Gap shundaki, boy-badavlat oilaga bir jurnalist ichkuyov bo’lib kiradi. Murosasi kelishmay qolib, oiladagi qing’irliklarni fel`eton qiladi. Bu “ichki yov” bo’lmay, nima bo’lsin? Jurnalist ham “ichki yov”, ham “ichkuyov”.
Qutlug’ farmon
Prezidentimizning “Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o’zbek tili va adabiyoti universitetini tashkil etish to’g’risida”gi farmoni e’lon qilindi. Universitet tarkibida uchta fakultet – o’zbek filologiyasi, o’zbek tili va adabiyotini o’qitish, o’zbek-ingliz tarjima fakul`tetlarining tashkil etilishi, qolaversa, O’zbek tili va adabiyoti ilmiy tadqiqot instituti va O’zbek tili va adabiyoti muze­yining universitet tarkibiga olinishi til va adabiyot borasida yaxlit, mukammal tizim yaratilganini bildiradi. Bu tilimizga, madaniyatimizga hukumatimizning yuksak e’tiborini ko’rsatuvchi fakt. Bu tilimiz va adabiyotimizga e’tibor davlat siyosati darajasida degani.
Qutlug’ farmon til va adabiyotga daxldor ko’plab masalalarga yechim topishga imkon beradi. Jumladan, tilimiz grammatikasi, fonetikasi, orfografiyasidagi ba’zi bir nuqsonlarni tuzatish tilchi olimlarimizning asosiy vazifalaridan biriga aylansa, nur ustiga nur bo’lar edi.