Asosiy vositalarni qayta baholash — asosiy vositalar qayta tiklash qiymatini hozirgi bozor narxlari darajasiga muvofiqlashtirish maqsadida ularni vaqti-vaqti bilan aniqlashtirishdir. Asosiy vositalarni qayta baholash yiliga ko'pi bilan bir marta o'tkaziladi. Buxgalteriya hisobi va soliq hisobotida qayta baholash natijalari har xil ko'rinishda aks ettiriladi.
Asosiy vositalarni qayta baholash - bu bozor qiymatining o'zgarishi munosabati bilan balans qiymatining o'zgarishi. Asosiy vositalarni qayta baholash hozirgi vaqtda ularning to'g'ri balans qiymatini aniqlash, balans qiymatini bozor qiymatiga yaqinlashtirish maqsadida amalga oshiriladi.
Qayta baholash natijalariga ko'ra asosiy vositalarni etarlicha baholamaslik, ya'ni ob'ekt qiymatini va hisoblangan amortizatsiyani oshirish mumkin. Yana bir variant - ob'ektni diskontlash, keyin boshlang'ich qiymati va amortizatsiya kamayadi.
Asosiy vositalarni qayta baholash quyidagicha. Birinchidan, asosiy vositaning joriy yoki almashtirish qiymatini aniqlang. Bu mol-mulkning bozor qiymatiga, ya'ni tashkilot aynan o'sha ob'ektni sotib olish uchun sarflagan miqdoriga teng. Mulkning bozor narxini bilish uchun baholovchi kompaniya bilan bog'laning yoki shunga o'xshash ob'ektlar to'g'risidagi ma'lumotlar asosida o'zingiz narxni aniqlang.
Ikkinchidan, boshning buyrug'ini berish. Bu ob'ektlarni qanday asosda qayta baholashni rejalashtirganingizni ko'rsatishi kerak.
Uchinchidan, qayta baholash natijalari asosida yangi boshlang'ich qiymati va qayta tiklangan amortizatsiya ko'rsatilgan hujjat tuzing (6/1-sonli RF ning 15-bandi). Agar siz faqat bitta ob'ektni qayta baholagan bo'lsangiz, buxgalteriya hisoboti yozing. Agar bir nechta bo'lsa, qayta baholash natijalari bo'yicha akt tuzish qulaydir. O'zingiz uchun bayonnoma varaqasini ishlab chiqing. Ushbu namunani asos qilib oling.
To'rtinchidan, inventarizatsiya natijalarini ob'ektning inventarizatsiya kartasining 3-bo'limiga kiriting.
Beshinchidan, asosiy vositalarni qayta baholashni hisobga olish. Asosiy vositalarni qayta baholash natijaga bog'liq: asosiy vositalarni qayta baholash yoki devalvatsiya.
Hisobot yilining birinchi sanasi holati bo‘yicha o‘tkazilgan asosiy vositalarni qayta baholash natijalari buxgalteriya hisobida aks ettirilishi lozim. Qayta baholash natijalari avvalgi hisobot yilidagi moliyaviy hisobot ma’lumotlariga kiritilmaydi, balki hisobot yili boshiga moliyaviy hisobot ma’lumotlarini shakllantirishda qabul qilinadi. Bunda o‘tgan yil yakuni va hisobot yili boshidagi ma’lumotlarning mos kelmasligi hisobot yilining birinchi sanasi holati bo‘yicha o‘tkazilgan asosiy vositalarni qayta baholash natijasi sifatida tushuntiriladi hamda joriy davr moliyaviy hisobotiga tushuntirish xatida bayon etiladi.