Mavzu: Mustaqillik va ona tili haqida suhbat

Darsning turi: takrorlovchi-mustahkamlovchi dars.
Darsning metodi: analitik- sintetik metod.
Darsning jihozi: narsalarning rasmi (do’ppi, hassa, handalak, qulupnay rasmlari).
Darsning borishi.
O’quvchilarning darsga tayyorgarligini kuzatish. Uyga berilgan 94- mashq yuzasidan suhbat o’tkazish.
91- mashqda berilgan so’zlarning qanday o’ziga xos xususiyatlari bor? (Bu so’zlarda 2 ta unli yoki 2 ta undosh tovushlar yonma-yon kelgan.)
— Oila so’zi necha tovush va necha harfdan iborat? (4 tovush va 4 harfdan iborat.)
— Oila so’zini bo’g’inga ajrating. Necha bo’g’inli so’z ekan. (0-i-la —3 bo’g’inli so’z.)
— Oila so’zining aytilishi va yozilishida farq bormi? (Oila so’zini qanday talaffuz qilsak, shunday yozamiz.)
— Mashqdagi qaysi so’zlarning aytilishi va yozilishida farq bor? (Manfaat mutolaa so’zlarining aytilishi va yozilishida farq bor.)
— Manfaat so’zi necha bo’g’inli (3 bo’g’inli)?
— Nima uchun 3 bo‘g‘inli ekanini izohlang.
(Manfaat so’zida 3 ta tovush bor. Har bir unli tovush bir bo’g’inni hosil qiladi.)
— Mutolaa so’zi necha bo’g’indan iborat? (4 bo’g’indan iborat.)
— Mutolaa so’zining aytilishi va yozilishida qanday farq bor? (Mutolaa deb talaffuz qilamiz, yozganda so’z oxiriga yana bitta a harfi yoziladi.)
— Oila, mutolaa, manfaat so’zlari qaysi tildan kirib kelgan? (Arab tilidan kirib kelgan.)
— Radio, kakao, teatr so’zlari-chi? (Rus tilidan olingan.)
— O’zbek tilining o’zidagi so’zlarda unli yoki undosh tovushlar yonma-yon kelmaydi. Ko’pincha bir undoshdan so’ng bir unli keladi: qovun, sovun, umid kabi. Bir xil unli tovushlarning yonma-yon kelishi arab tilidagi so’zlarda uchraydi.
Traktor, teatr kabi so’zlar rus tilidan olingan.
Radio, teatr, kakao so’zlari tarkibidagi tovushlar, ularning yozilishi ham izohlanadi.
O’quvchilar shu so’zlarni qatnashtirib yozgan gaplarini o’qiydilar. Shabnam, chavandoz kabi so’zlarning tahlili ham o’tkazilib, ularda harf birikmasi borligi, tovushlar soni bilan harflar soni to’g’ri kelmasligi aytiladi.
2. Mustaqil ish. Sabzi, choynak, qovoq, qulupnay rasmlari osiladi.

Doskaga so’zlarga mos keladigan katakchalar chiziladi. O’quvchilar katakchalarni mustaqil ravishda to’ldiradilar.

— Sabzi so’zi necha bo’g’inli so’z? (2 bo’g’inli so’z.)
— Sabzi so’zida, nechta unli va nechta undosh tovush bor? 2 ta unli va 3 ta undosh tovush bor.)
— Sabzi so’zini qanday talaffuz qilamiz? (Sabzi tarzida aytamiz.)
— Bu so’zning aytilishi va yozilishida qanday farq bor ekan? (Talaffuzda 5 ta tovush, yozganda ham 5 ta harf ishtirok etadi.)
— Choynak so’zini talaffuz qilganimizda nechta tovush ishtirok etadi? (6 tovush ishtirok etadi.)
— Katakchalar nima uchun 7 ta ekan? (Chunki ch harf birikma )
— Qovoq so’zida qanday undosh tovushlar bor? (q, v, q undosh tovushlari bor.)
— Handalak so’zida nechta unli tovush ishtirok etgan? (3 ta unli tovush ishtirok etgan.)
— Demak, bu so’z nechta bo’g’inga bo’linadi? (3 ta bo’g’inga bo’linadi.)
— Qulupnay so’zi ham shu tartibda tahlil qilinadi.