Mavzu. Milliy iqtisodiyot raqobatbardoshligini oshirishning ijtimoiy omillari

6-MAVZU. MILLIY IQTISODIYOT RAQOBATBARDOSHLIGINI
OSHIRISHNING IJTIMOIY OMILLARI
Reja:
1. Inson kapitalini takror barpo etishning zamonaviy kontseptsiyalari.Milliy iqgisodiyotda inson kapitali rivojlanishining asosiy yo’nalishlari.
2. Ishchi kuchini takror ishlab chiqarish xarajatlari tarkibi.
3. . Inson rivojlanishini integral baholash ko’rsatkichlari.
4. Iqtisodiy faol aholi raqobatbardoshligini oshirishning iqtisodiy demografik, mehnat, ta’lim, tibbiy, ilmiy texnikaviy omillar.
5. O’zbekistonda kadrlar tayyorlash tizimining asosi.
Tayanch so’z va iboralar: A. Marshallning tanlash yerkinligi kontseptsiyasi. ishga yollovchilar, ishchi kuchiga xarajatlari, davlat byudjet, mahalliy byudjet, ijtimoiy maqsad, inson kapitali, takror barpo etish, samaradorlik, inson kapitali, ijtimoiy ko’rsatkichlar, inson salohiyati, rivojlanish indeksi (ISRI), tug’ilganda kutilayotgan umr davomiyligi, salomatlik, ekologik xavfsizlik, demografik o’sish, aholining ta’lim bo’yicha qamrovi, aholi jon boshiga yalpi ichki mahsulot (YaIM) umumiqgisodiy rivojlanish, daromad va iste’mol, iqtisodiy faol aholi, uzluksiz ta’lim, ta’limning turlari.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, B/B/B jadvali, munozara, Venn diagrammasi, T-sxema, o’z-o’zini nazorat
Adabiyotlar: A1, A2, A3, A4, A5, A6, A7, Q1, Q2.
Zamonaviy iqtisodiyotda inson resurslari mehnat resurslari sifatida, ma’lum yosh chegaralari bilan cheklangan mehnatga layoqatli aholi sifatida ishtirok etadi.
Hozirgi kunda mamlakatimizda yosh avlodga qaratilayotgan e’tibor inson kapitalini rivojlanishida muhim ahamiyat kasb etadi. Bu borada O’zbekiston respublikasi Prezidenti I. A. Karimov ta’kidlaganidek, “Biz farzandlarimizning nafaqat jismoniy va maьnaviy sog’lom o’sishi, balki ularning eng zamonaviy intellektual bilimlarga ega bo’lgan, uyg’un rivojlangan insonlar bo’lib, XXI asr talablariga to’liq javob beradigan barkamol avlod bo’lib voyaga yetishi uchun zarur barcha imkoniyat va sharoitlarni yaratishni o’z oldimizga maqsad qilib qo’yganmiz”^[1].
Ma’lumki, kapital o’z-o’zidan ko’payib boruvchi kiymat hisoblanib, uning miqdori ishchi kuchining sifat dararjasi o’sishi bilan oshib boradi. Inson kapitali faqatgina insonlarga xos bo’lib, uni ikkita guruxga ajratish mumkin: