Mavzu matnni qisqartirish va kengaytirish yo’llari

Mavzu matnni qisqartirish va kengaytirish yo’llari

Mavzu MATNNI QISQARTIRISH VA KENGAYTIRISH YO’LLARI

• 
  Mavzu MATNNI QISQARTIRISH VA KENGAYTIRISH YO’LLARI
  
• 
  Bajardi 21-45 guruh talabasi
  
• 
  Sherimmatov Og’abek
  
• 
  Tekshirdi Boboyev Yu.
  

REJA: 1. Kirish so’z va kiritmalar.

• 
  REJA: 1. Kirish so’z va kiritmalar.
  
• 
  2. Gap bo’laklarining uyushib, ajratilib berilishi.
  
• 
  3. Matnni kengaytirishda asosiy fikrni ifodalovchi tayanch so’zlarni ajratish.
  
• 
  4. Qo’shimcha ma’lumotlarni chiqarish yo’llari.
  

Matnni kenganytirish quyidagi yo’l va vositalar bilan amalga oshiriladi:

• 
  Matnni kenganytirish quyidagi yo’l va vositalar bilan amalga oshiriladi:
  
• 
  —matnning bosh fikri, g’oyasini shakllantiruvchi tayanch so’z yoki gap, ifodani aniqlash va shunga bog’liq, holda o’z mustaqil, ijodiy fikrini ifodalovchi gap, ifoda qo’shish;
  
• 
  — matn mazmunini maqol, matal, hikmatlar bilan boyitish, dalillar bilan asoslash;
  

• 
  — gapni uyushiq bo’laklar, kiritmalar, ajratilgan bo’laklar hisobiga kengaytirish;
  
• 
  — so’z va birikmalarni ma’nodoshlari — tasviriy ifodalar, frazeologik iboralar va boshqa vadiiy tasvir vositalari bilan almashtirish;
  
• 
  — sodda gapni qo’shma gapga, qo’shma gapni alohida sodda gaplarga ajratish;
  
• 
  — asosiy fikrni ifodalovchi gapga qo’shimcha fikr, izoh bildiruvchi sintaktik parallel gaplarni mantiqiy izchillikda bog’lab kiritish;
  
• 
  —matnning kirish, xulosa qismlarini o’z qarashlari, mulohazalari, ilovalari bilan to’ldirish.
  

1-mashq.

• 
  1-mashq.
  
• 
  Nuqtalar o’rniga oldingi va keyingi gaplarning mazmuniga mos keluvchi so'z va gaplarni qo’shib matnni to’ldiring. Matnning asosiy mazmunini aniqlab bering.
  

•