Mavzu: markaziy bankning mustaqilligi reja

2.Markaziy bankning mustaqilligini aniqlovchi
indekslar va ularning tavsifi
Iqtisodiy adabiyotlarda Markaziy bankning mustaqilligi
tushunchasi turli iqtisodchi olimlar tomonidan turlicha
talqin etilgan.
Massachusets texnologiya universiteti professori Stenli
Fisherning fikriga koVa, Markaziy bank mustaqilligining 2
turi mavjud:
- instrumentlami tanlashdagi mustaqillik;
- maqsadlami tanlashdagi mustaqillik.
V.Grilli 1991 yilda fanga Markaziy bankning siyosiy
mustaqilligi tushunchasini kiritdi. Uning fikriga koYa,
Markaziy bankning siyosiy mustaqilligi - bu Markaziy bank
rahbariyatini tayinlash jarayonini hukumatdan
mustaqilligidir.
Ammo hozirgi davrda Markaziy bankning siyosiy
mustaqilligi nafaqat Markaziy bank rahbariyatini tayinlash
jarayonidagi mustaqillikni, balki pul-kredit siyosatini
amalga oshirishdagi mustaqillikni ham o'z ichiga oladi.
Ko‘pchilik iqtisodchi olimlar - (Maskiandaro, Tabellini,
Tsukerman, Eyffinger, Shennaev va boshq.) tomonidan
Markaziy bankning iqtisodiy mustaqilligini mayjudligi
e’tirof etilgan.
284
Markaziy bankning iqtisodiy mustaqilligi - bu Markaziy
bankning o'z ixtiyoridagi mablaglar va instrumentlardan
foydalanishda hukumatdan va davlat boshqaruv
organlaridan mustaqilligidir.
Markaziy bankning mustaqilligini belgilovchi indekslar:
>Tsukerman indeksi;
>GMT (Grilli, Maskiandaro va Tabellinilar omonidan
asos solingan) indeksi;
> Eyffinger-Shaling indeksi.
Tsukerman indeksi mustaqillikni tavsiflovchi 4 ta
guruhga bolingan 16 ta ko'rsatkichlami o'zida
muj assamlashtiradi.
1. Kadrlar siyosatini mustaqilligi;
2. Pul-kredit siyosatini ishlab chiqish;
3. Uning maqsadlari va davlat byudjetini
moliyalashtirishni chegaralash.
Har bir 16 ta ko'rsatkich 0 dan 1 gacha belgilanishi
mumkin.
GMT indeksi 2 qismdan iborat bolib, MBning siyosiy va
iqtisodiy mustaqilliligini belgilaydi. Har bir qism o'zida
indekslami aks ettirib faqat 2 ta ko'rsatkich bilan
belgilanadi. Hozirgi vaqtda GMT indeksi MBning
mustaqililigini baholash uchun ko'plab ishlatilayotgan
indeksdir, chunki uni hisoblash uchun etarli
malumotlami olish mumkin boladi
GMT indeksi bo'yicha Markaziy bankning siyosiy