Mavzu: Kirish. Istiqlol darsi

II.“Kelmadi” radifli g`azali tahlili:

Hajmi:7 bayt 14 misra

Qofiyalanish tartibi: a-a b-a d-a e-a f-a g-a h-a

Vazni: Ramali musammani mahzuf(yoki maqsur)

Foilotun –foilotun-foilotun-foilun(yoki foilon)

_V_ _ /_ V _ _ / _ V _ _/ _ V _

Matla`: Kecha kelgumdir debon ul sarvi gulro` kelmadi,

Ko`zlarimg`a kecha tong otquncha uyqu kelmadi.

Maqta`:Ey Navoiy, boda birla xurram et ko`ngling uyin,

Ne uchunkim boda kelgan uyga qayg`u kelmadi.

Begona bayt: Tolibi sodiq topilmas, yo`qsa kim qo`ydi qadam,

Yo`lg`akim , avvalqadam ma`shuqe o`tru kelmadi.

Qofiyadosh so`zlar:

Gulro` (tojikcha) Uyqu

Badxo`(tojikcha) Qorong`u

Kulgu Su(v)

O`tru Qayg`u

Radif : kelmadi

III.Mustaqil tahlil qilish u-n “Bo`ldum sanga” radifli g`azali

1	Matla`
2	Begona bayt
3	Maqta`
4	Hajm
5	Qofiyalanish tartibi
6	Qofiyadosh so`zlar
7	Radif
8	Vazn
9	She`riy san`at turi

Darsning mustahkamlash bosqichida:

I.Qit’a-musulmon Sharqi,jumladan,o’zbek mumtoz she’riyatining lirik janri.Lirik janr sifatida qasida va g’azaldan oldin paydo bo’lgan.U g’azaldan tubdah farq qiladi.Tuyuqda matla’ bo’lmaydi,shuning uchun qofiyalanishin ab,db,eb..tar zida qofiyalanadi,hajmi chegaralanmagan,shakl va mazmun jihatda erkinlik,mavzu doirasi keng,taxallus keltirish an’ana emas,qit’aga sarlavha qo’yiladi.”Qit’a” arabcha bo’lak,parcha,qism ma’nolarini anglatadi.Ular pand-nasihat tarzida yaratiladi.

O’zbek adabiyotida ilk qit’alar Mahmud Koshg’ariyning “Devonu lug’otit turk”asarida uchraydi.So’ng Xorazmiy,yusuf Amiriy,Gadoiy,Lutfiy ijodida uchraydi.

Alisher Navoiyning “Xazoyin ul-maoniy” devonida 210 ta qit’a uchraydi:

1.”Garotib us -sig’ar”da-50 ta;

2.”Navodir ush-shabob”da-50 ta;

3.”Badoye’ ul-vasat”da-60 ta;

4.”Favoyid ul-kibar”da-50 ta.

Bundan tashqari shoirning “Mahbub ul-qulub”,”Xamsat ul-mutahayyirin”,”Holoti Pahlavoni Muhammad”…asarlarida ham qit’alar uchraydi.

II.G’azal va qit’a asosida darslikda berilgan nazariy ma’lumotlar ustida ishlash va qo’shimcha ilmiy adabiyotlarga tayanib nazariy ma’lumotlarni takomillashtirish.