Mavzu: Kirish. Istiqlol darsi

Darsning borishi:

Tashkiliy ishlar:

Darsning chaqiriq bosqichida:

a)salomlashish,navbatci axboroti;

b)kitob-daftarlar nazorati;

d)o’quvchilar diqqatini darsga jalb qilish.

O’tgan mavzu va uyga vazifani so’rash:

1.Alisher Navoiy lirik merosi yuzasidan tarqatmalar asosida savol-javob;

2.Alisher Navoiy qit’alaridan yod so’rash.

Darsning mohiyatini anglash bosqichida:

I.G’azal arabcha so`z b/b,oshiqona so`z, ayollarga xushomad kabi ma`nolarni anglatadi. Bu janr Sharq mumtoz adabiyotida keng tarqalgan hamda eng ko`p qo`llangan she`r shakli b/b ,o`tmishda g`azal yozmagan ijodkor bo`lmagan. G`azal dastlab arab she`riyatida paydo bo`lgan.Islom dini tarqalishi b-n bog`liq holda boshqa hududlar, umladan ,O`rta Osiyo xalqlari adabiyotiga o`tgan. Turkiy adabiyotda ilk g`azal “Qisas ar-Rabg`uziy” asarida uchaydi. Rabg`uziy b-n deyarli bir vaqtda yashagan Xorazmiyning “Muhabbatnoma”sida ham g`azalning g`oyat go`zal va nafis namunalari bor Mana , yeti asr o`tdiki , g`azal adabiyotimizdan mustahkam joy olib , xalqimiz u-n qadrli va suyukli she`r shakli b/b kelmoqda.

Ishqiy kechinmalar ifodasi sifatida vujudga kelgan g`azalning mavzu doirasi asrlar o`tishi b-n kengayib bordi. Shoirlar o`zlarining ijtimoiy, siyosiy,falsafiy ,didaktik va boshqa qarashlarini ,tabiatga munosabatini bu ko`hna janrda ifoda etadilar.

G`azal baytlardan tashkil topadi. Bayt arabcha so`z b/b “uy” deganidir. Bayt ikki misradan iborat bo`ladi. G`azalning birinchi bayti matla` (arabcha boshlanma), oxirgi bayt maqta` (arabcha “tugallanma”) deyiladi. G`azal o`ziga xos qofiyalanish tartibiga ega.Birinchi bayt –matla`dagi misralar bir-biri b-n o`zaro qofiyalangan bo`ladi(shartli ravishda a-a deb belgilanadi)

Qolgan baytlarning toq misralari ochiq qolib, juft misralari matla`ga qofiyadosh b/b keladi(v-a, d-a, e-a…) .An`anaga ko`ra maqta`da shoirning taxallusi keltirilgan. Ilmiy adabiyotlarda g`azalning hajmi 3 baytdan 19 baytgacha bo`lishi qayd etiladi.