Mavzu: kimyoviy texnologiya jarayonlarini sinflanishi

Kimyoviy jarayonlarga moddalarning kimyoviy tarkibi va xossalari o’zgarishi bilan boradigan jarayonlar kiradi. Ularning tezligi kimyoviy kinetika qonunlari asosida aniqlanadi.

Jarayonning tashkil qilinishiga qarab, ular uzluksiz, davriy va kombinatsiyalashgan turlarga bo’linadi.

Agar jarayonning hamma bosqichlari bir qurilmada birin-ketin bajarilsa, u davriy jarayon deyiladi. Bunda dastlab qurilma xom ashyo bilan to’ldiriladi, keyin ishlov berish boshlanadi va ushbu operatsiya tugagach qurilmadan tayyor mahsulot bo’shatib olinib, jarayonning bosqichlari boshqadan takrorlanadi.

Agar jarayonning hamma bosqichlari bir vaqtning o’zida qurilmaning turli qismlarida yoki bir-biri bilan bog’liq bo’lgan bir necha qurilmada bajarilsa, u uzluksiz jarayon deyiladi. Masalan mahsulotni konveyer qurilmada quritish jarayoni.

Agar jarayonning ba`zi bosqichlari davriy, ba`zilari esa uzuluksiz amalga oshirilsa, bunday jarayonlar kombinatsiyalashgan jarayonlar deyiladi.

Bundan tashqari jarayon parametrlarining vaqt bo’yicha o’zgarishiga qarab, ular turg’un va noturg’un turlarga bo’linadi. Agar qurilma ish hajmining ma`lum bir nuqtasida jarayonning tezligi, mahsulotning kontsentratsiyasi, haroratsi kabi parametrlar vaqt bo’yicha o’zgarmas bo’lsa bunday jarayon turg’un, aksincha esa noturg’un hisoblanadi.