Mavzu: kaliy elementi va uning xossalari

KIMYOVIY XOSSALARI:

Peroksidlarni suv bilan ta’siridan vodorod peroksidi yoki kislorod hosil bo’ladi.

• Peroksidlarni suv bilan ta’siridan vodorod peroksidi yoki kislorod hosil bo’ladi.
• Na2O2 + 2H2O = 2NaOH +H2O2 2KO2+2H2O=2KOH+H2O2+O2
• Peroksidlar yopiq sistemalarda kislorod manbasi sifatida ishlatiladi:
• 2Na2O2+2CO2=2Na2CO3+O2
• Peroksidlardan oksidlarni metallar qo’shib olish mumkin:
• Na2O2+2Na= 2Na2O K2O2+2K= 2K2O
• Natriy va kaliy oksidlari oq rangli, rubidiy va seziy oksidlari sariq rangli. Ishqoriy metallar oksidlari suv bilan shiddatli ta’sirlashadi. Oksidlarning faolligi Li2O dan Cs2O qarab ortib boradi.
• . . Меtallarning metallmaslar bilan birikmalari.
• Ular vodorod bilan gidridlar hosil bo’lib:
• K+H2=2KH Ca+H2=CaH2 2Al+3H2=2AlH3
• Kislorod bilan oksidlar, peroksidlar olinib:

4Li+О2=2Li2O 2Ca+O2=2CaO 4Al+3O2=2Al2O3

• 4Li+О2=2Li2O 2Ca+O2=2CaO 4Al+3O2=2Al2O3
• Galogenlar bilan ftoridlar, xloridlar, bromidlar hosil qilsa, oltingugurt bilan sulfidlar, fosfor bilan fosfidlar, azot bilan nitridlar, uglerod bilan karbidlar, kremniy bilan silitsidlar hosil qiladi.
• .Metallarning suv bilan ta’siri. Ishqoriy va ishqoriy yer metallari suv bilan shiddatli ta’sir etadi. Bunda metall gidroksidi va vodorod hosil bo’ladi
• K+H2O→KOH+H2 Na+H2O→NaOH+H2

Ishqoriy metallarning tuzlari.

• Deyarli barcha kislotalar bilan tuzlari ma’lum. Bu tuzlar suvda yaxshi eriydigan, ionli kristal panjaraga ega birikmalardir.
• Analitik kimyoda litiy va natriyning tuzlaridan 4,4’-dimetilaminodifenil metanning metanoldagi eritmasi holatida cho’ktirishi mumkin. Natriy va ruxning aralash uranilasetatlari ham [ NaZn(UO2)3(CH3COO)96H2O] suyultirilgan sirka kislotasidan cho’ktiriladi. Kaliy tuzlaridan
• KHC4H4O6 (gidrotartaratlar) va K3[Co(NO2)6] suvda yomon eriydi. Ular ishqoriy metallarning sifat va miqdoriy tahlilida ishlatiladi.
• Kalsinirlangan soda (Na2CO3), kristall soda (Na2CO3*10H2O), ichimlik sodasi (NaHCO3) ko’p ishlab chiqaziladi.