Мавзу. Жаҳон динлари: буддизм ва христианлик Режа

Буддизмнинг парчаланиб кетиши. Барча жаҳон динлари каби 
Буддизм ҳам ижтимоий тараққиѐт натижасида ва турли мамлакатлардаги 
ижтимоий гурухлар тузумларнинг хусусиятларига қараб, турли мазҳабларга 
бўлиниб кетган. 
Буддавийлиқда бир неча мазҳаблар пайдо бўлган. Булардан энг 
йириги I асрда ундан ажралиб чиққан
Ҳинаяна (“Кичик арава”, тор йўл маъносида) Шри Ланка, Бирма каби 
мамлакатларда кенг тарқалган;
Махаяна (“Катта арава”, кенг йўл маъносида) Тибет, Хитой, Япония, 
Монголияда ҳамда Олтой ва Узоқ Шарқда яшовчи баъзи халқлар ўртасида 
кенг тарқалган. 

---

Буддизмга хос мазҳаблардан бири Тибет ва Монголияда ҳам тарқалган 
бўлиб, у ламаизм деган ном билан юритилади. Буддизмнннг бу мазҳаби 
маҳаллий халқлар ўртасида қадимдан мавжуд бўлган диний тасаввур ва урф-
одатларни ўзлаштирган. Ламаизмда Буддизмка хос тасаввурлар билан бир 
қаторда, Будданинг яна кайтиб келиши ва ер юзида адолатли ҳокимият 
ўрнатиши тўғрисидаги ривоятга кенг ўрин берилган. Ламаизмни кўчманчи, 
қалоқ, саводсиз халқ ҳаѐтига мослаштиришга уриниш мавжуд; ундаги ибодат 
қилиш тартиби хам анча соддалаштирилган. 
Ҳиндистонда қулдорлик тартиблари барҳам топиши билан Буддизм 
брахманизмга тобора яқинлашиб борган; кейинчалик ҳиндуизмга қўшилиб 
кетган. ХI -ХII асрларда Буддизм Ҳиндистонда ўз таъсирини деярли 
бутунлай йўқотган. 
Буддизм таълимотини тартибга солиш мақсадида 1871 йилда 
Бирмада буддавийларнинг махсус ибодатхонасида Трипитаканинг турли 
таржималари ва вариантларини таққослаш натижасида ягона тексти 
ишлаб чиқилган эди. Янги текст мазмуни 729 та мармар плитага 
тушурилган 
эди. 
Бу 
ёзувлар 
сақланган 
ибодатхона