Mavzu: jahon yengil hamda oziq-ovqat sanoatining rivojlanishi

2.3 Boshqa oziq ovqat mahsulotlari
Tamaki va tamaki mahsulotlari (sigaret) ishlab chiqarish sanoati korxonalari G’arbiy YYevropaning port shaharlari hamda aholi zich joylashgan hududlarda joylashgan. Chunki G’arbiy YYevropa mamlakatlari tamakini asosan chetdan olib keladilar. Jahonda eng ko’p tamaki mahsulotlarini ishlab chiqarishda AQSH yetakchilik qiladi. Undan keyin Rossiya va Turkiya davlatlari turadi. Keyingi yillarda tamaki yetishtirish Xitoyda rivojlangan.

11-rasm: Tamaki yetishtirish Meksikadagi “ AMERICAN TABACO “ firmasining tamaki plantatsiyasi
Vino ishlab chiqarish, keyingi yillarda borgan sari kamaymoqda. Jumladan keyingi 10 yillikda vino ishlab chiqarish YYevropa mamlakatlarida 10 mln diko litr (d/l)ga (1 diko\litr-10 litr) qisqardi. Shunga qarmasdan hozirga kunda ham vino ishlab chiqarishda Italiya (61 mln d/l) yetakchilik qiladi. Bu sohada Frantsiya ikkinchi (57mln d/l) o’rinni egallaydi. Ushbu ikki davlatga jahonda ishlab chiqarilayotgan vinoning 40% to’g’ri keladi. Vino ishlab chiqarish G’arbiy YYevropa mamlaktlaridan Ispaniyada (15-18 mln d/l), Portugaliya (10-12 mln d/l), Germaniya (10 mln d/l) da ham rivojlangan. G’arbiy yarim sharda bu sohada AQSH (20 mln d/l), Argentina (8-10 mln d/l) yetakchilik qiladi. Pivo pishirish sanoati AQSH, Germaniya, Buyuk Britaniya va Rossiyada kuchli rivojlangan.

12-rasm: Eng sifatli vino Italiyada tayyorlanadi
Non pishirish sanoati jahonning barcha mamlaktlarda rivojlangan. Konserva sanoati, ko’proq iqtisodiy rivojlangan mamlakatlarda rivojlangan bo’lib, ular o’z mahsulotlarini ko’proq eksportga yo’naltiradi.
Rivojlanayotgan mamlakatlar, iqtisodiy rivojlangan mamlakatlarga ko’proq meva sharbati va meva konservalarini eksport qiladilar. Go’sht va baliq konserva mahsulotlarini ham eksport qiladilar. Iqtisodiy rivojlangan va rivojlanayotgan mamlakatlarda oziq-ovqat sanoati dunyoda xilma-xildir. Aholini oziq-ovqat bilan ta’minlayotgan mazkur tarmoqda mahsulot ishlab chiqarish muttasil oshib bormoqda.
Ishlab chiqarish ba'zi turlari mahsulotlar unga bo'lgan talab bilan belgilanadi.
Ba'zi sanoat tarmoqlari Oziq-ovqat sanoati ortiqcha ishlab chiqarish inqirozini boshdan kechirmoqda, lekin ayni paytda yangi tarmoqlar paydo bo'ladi.
Iqtisodiy rivojlangan mamlakatlarda salomatlik holatini yaxshilash maqsadida ovqatlanish tarkibining o'zgarishi munosabati bilan maxsus mahsulotlar ishlab chiqaradigan yangi oziq-ovqat sanoati shakllantirilmoqda.
Oziq-ovqat ishlab chiqarish biriga bevosita bog'liq global muammolar insoniyat - oziq-ovqat muammosi.
Oziq-ovqat sanoati bilan bog'liq qishloq xo'jaligi dunyo, chunki u undan xom ashyo oladi: don va dukkakli ekinlar, dengiz mahsulotlari, sut, go'sht, sabzavotlar, mevalar. Oziq-ovqat sanoati agrosanoat majmuasiga kiradi.
Oziq-ovqat mahsulotlari va turli xil xom ashyo iste'molchilarining mavjudligi ushbu sanoat korxonalarining keng tarqalishini belgilaydi.
Oziq-ovqat sanoati miqyosi va joylashuv xarakteriga ko'ra har xil bo'lgan ikkita sanoat toifasidan iborat.