Мавзу: ив-группа бош группачасига умумий характеристика

Aqliy xujum savollari:

1. 
   Marganetsni eng muxim minerali qaysi element?
   
2. 
   Marganets o’z birikmalarida nechta valentlikni namoyon qiladi?
   
3. 
   Marganetsni nechta oksidi va nechta sulfidi, gologenidi mavjud.
   

Ishlatilishi: Olinadigan marganetsni 90%dan yuqori sifatli po’latlar tayyorlash uchun sarflanadi. Mashina qurishda zirhlar tayyorlanadi. Marganets juda ko’p elektro-texnik qotishmalar tarkibiga kiradi. Bu qotishmalardan reostatlar, o’lchov asboblari tayyorlashda ishlatiladi. 2 valentli marganets tuzlari gazmolni bo’yashda, keramik bo’yoqlar olishda ishlatiladi.

Reniy yer qobig’ining og’irlik klarki 10^-7 %ni tashkil qiladi. U tarqoq element bo’lib, tabiatda molibden, W neveobiy, tantal, platina rudalarida uchraydi. Rengiy oksidlarini yoki ammoniy perrenatni 400-600⁰da vodorod bilan qaynatish olqali olinadi:

Re₂O₇+7H_22Re+7H₂O

Kaliy perrenatning suvdagi eritmasini elektroliz qilib ham reniy olinadi. Toza renniy oppoq tusli bo’ladi. Reniy odatdagi sharoitda hova, suv va suyultirilgan kislotalar ta’siridan o’zgarmaydi, qizdirilganda esa kislorod S va gologenlar bilan birikadi, reniy vodorodni adsorbilaydi. Reniyning 3 ta oksidi, 1 ta suvli oksidi va bitta peroksidi bor.

1. 
   ReO₂ – qora tusli qattiq modda.
   
2. 
   ReO₃ – qizil va ko’k tusli qattiq jism 2 ta shakl o’zgarishga ega.
   
3. 
   Re₂O₇ – sariq tusli kristall modda.
   
4. 
   Re₂O₃∙xH₂O – qora tusli qattiq modda.
   
5. 
   Re₂O₈ – reniy peroksid.
   

Reniy bir necha oksigalogenidlar hosil qiladi.

Re₂Cl₂ xlorid kislotali eritmada H[ReCl₄] tarkibli kompleks hosil qiladi. Reniyning 2 ta S element bor.

1. 
   reniy (VII) sulfid Re₂S₇ qora tusli qattiq jism.
   
2. 
   ReS₂ qora tusli qattiq jism.
   

Ishlatilishi: Elektrotexnikada, ximya texnikasi, vakuum texnikasida ishlatiladi. Volframga qo’shiladi, katalizator sifatida qo’llaniladi.