Мавзу: ив-группа бош группачасига умумий характеристика

Rb – rubidiy tartib nomeri 37, atom og’irligi 85.48, elektron konfiguritsiyasi KLM 4s²4p⁶5s¹

Cs – tseziy tartib nomeri 55, atom og’irligi 132.9, massa soni 133, elektron konfiguratsiyasi KLM 4s²4p⁶4d¹⁰5s²5p⁶s¹

1861 yilda Bunzen va Kirxgofor Dyurkgeyler mineral suvlarni spektral analiz qilish natijasida rubidiy va tseziyni kashf qildi. Bunzen 1863 yilda rubidiy gidrotartaratni (RbHC₄H₄O₆) ko’mir bilan qaytarib metall rubidiy oldi; metall tseziy esa 1882 yilda suyuqlangan tseziy tsianidni elektroliz qilish natijasida olindi.

Rubidiy va tseziy xuddi boshqa ishqoriy metallar kabi suyuqlantirilgan xloridlarni elektroliz qilish orqali olinadi. TSeziy tseziy bixromatni yuqori vakuumda tsirkoniy bilan qaytarib olinadi.

Cs₂Cr₂O₇+2Zr2Cs+Cr₂O₃+2ZrO₂

Rubidiy, tseziy birikmalari: bu ikkala element kislorod bilan Rb₂O₂, Cs₂O₂, RbO₂, CsO₂ peroksidlar hosil qiladi. Rubidiy va tseziy gidroksidlar RbOH va CsOH kuchli asoslardir. Rubidiy va tseziy tuzlari o’z xossalari bilan boshqa ishqoriy metallarning muvofiq tuzlaridan deyarli farq qilmaydi.

LiCl xuddi osh tuzi strukturasi kabi kristallanadi. TSeziy xlor esa xajmiy markazlashgan kub sistemada kristallanadi. Ular analitik ximyada foydalaniladi.