Mavzu: Istiqlol va falsafiy dunyoqarashning yangilanish muammolari

Mustaqillik – falsafiy dunyoqarash yangilanishining asosi. Istiqlolga erishganimizdan buyon tarixan qisqa davr o’tgan bo’lsa-da, mustaqil taraqqiyot mamlakatdagi ulkan imkoniyatlarni ro’yobga chiqarishning yagona va muhim omili ekani o’zining to’liq isbotini topdi. Zero faqat mustaqillikkina har bir xalqqa o’z falsafasini erkin rivojlantirish, takomillashtirish imkonini beradi.

Bugungi kunda mustaqillikni mustahkamlash jarayoni mohiyatini va falsafiy asoslarini o’rganish muhim ahamiyat kasb etmoqda. Bunda asosiy masala shundan iboratki, mustaqillik odamlar dunyoqarashining mazmun-mohiyati va asosiy yo’nalishlariga yangicha nuqtai nazardan qarashni taqozo etadi. Ularni yangi mazmun bilan boyitishni, istiqlol talablari asosida o’rganishni zaruratga aylantiradi.

Bunda ayniqsa, Prezidentimizning quyidagi fikri nihoyatda muhim: «Bizning tushunishimizcha, qotib qolgan eski aqidalardan voz kechish — o’z tarixiy o’tmishimizdan voz kechish degani emas. Bu — bir yoqlama va tor fikrlashdan voz kechish demakdir». Aynan bir yoqlamalikdan qutulgan keng qamrovli dunyoqarash asosida bugungi yangilanishni to’qri anglash mumkin. Shu sababdan ham, bugungi kunda ko’p qirrali va murakkab hodisa bo’lgan falsafiy dunyoqarashning milliy davlatchilik hamda kishilarning qoyaviy etukligini ta’minlash ehtiyojiga xizmat qiladigan jihatlariga e’tibor kuchaymoqda.

Shu bilan birga, mustabidlik zamonidagi tafakkur qulligi, doimiy tazyiq, xalqning o’z tarixiy ildizlaridan ajratib qo’yilgani bilan boqliq holatlarning hozirgi dunyoqarashdagi o’zgarishlar jarayonlariga ta’siriga ham e’tibor berish lozim. Ilm-fan sohasidagi tub o’zgarish va yangilanishlar jarayoni to’qrisida ham shunday deyish mumkin. Aynan mustaqillik dunyoqarashimizni mustabidlik sirtmoqlaridan xalos etdi. Aslini olganda, ushbu mavzuni o’rganish ham istiqlol sharofatidir.

Mustaqil taraqqiyot ma’naviy yangilanish borasidagi asosiy omil ekani har qanday mamlakat, jumladan o’zbekiston uchun ham tarixiy qonuniyatdir. Shu bilan birga, istiqlolning ma’no-mohiyatini kishilarga to’qri anglatish, ularni mustaqillik bergan imkoniyatlarni amalga oshirishga jalb etish bilan boqliq nazariy va amaliy faoliyat ham nihoyatda muhim.

Mustaqillik yillarida falsafaning yangilanishi uchun zarur asoslar shakllandi.