Mavzu: ishsizlik tushunchasi va uning turlari reja: Ishsizlik tushunchasining paydo boʻlishi

Mavzu: ISHSIZLIK TUSHUNCHASI VA UNING


TURLARI


Reja:

1. 
   Ishsizlik tushunchasining paydo boʻlishi.
   

2. 
   Ishsizlikning turlari va ularning tasnifi.
   

3. 
   Aholini ish bilan ta’minlash va ishsizlik muammolari.
   

ISHSIZLIK TUSHUNCHASINING PAYDO BOʻLISHI


Ishsizlik – bu ijtimoiy-iqtisodiy hodisa bo'lib, uning bir qismi iqtisodiy jihatdan faol aholi(ish kuchi) tovar va xizmatlar ishlabchiqarishda band emas.
18-asr oxirida. Ingliz iqtisodchisi – ruhoniy Maltus ishsizlikni demografik sabablar bilan izohlagan, buning natijasida aholi o'sish sur'ati ishlab chiqarishning o'sish sur'atini belgilaydi.
19-asrda. K.Marks ishsizlikning sababi sifatida fan-texnika taraqqiyoti jarayonida ishlab chiqarish vositalarining tannarxi bilan ishchi kuchining tannarxi o'rtasidagi nisbatning o'zgarishini qayd etgan. Natijada, kapital to'planish tezligidan ishchi kuchiga bo'lgan talabning o'sishida nisbiy orqada qolish kuzatiladi. Shu bilan birga, K.Marks ishsizlikning sababi sifatida iqtisodiyotning tsiklik xususiyatini ko'rib chiqdi.

Uzoq vaqt davomida G'arb iqtisodiy adabiyotida ishsizlikning ixtiyoriy tabiati nazariyasi ustunlik qildi. Uning majburiy xarakteri 20-asrning 30-yillarida oqlandi. J. Keyns. U ishsizlikni etarli emasligini aniqladi

Ishsizlar ishlayotganlar bilan bir qatorda mamlakat ish kuchini tashkil qiladi. Iqtisodiyotda Ishsizlik muammosini oʻrganishdan asosiy maqsad aholining ish bilan bandligini yaxshilash orqali mamlakat (korxonalar) i.ch. ni kengaytirish va aholi turmush darajasini yanada yaxshilashga aloqador tadbirlar ishlab chiqishdan iboratdir.oqlandi.ik — bir qism iqtisodiy faol aholining oʻziga loyiq ish topa olmasdan qolishi va mehnat zaxirasiga aylanishi.
Ishsizlik dinamikasi iqtisodiyotdagi siklli tebranishlari bilan chambarchas bog'liq. Retsessiya davrida bandlik qisqaradi va ishsizlik ko'payadi. Iqtisodiy faoliyatning ko'tarilish va pasayish davrlarida ishsizlik kamayadi. Shu bilan birga, ishsizlik katta iqtisodiy va ijtimoiy xarajatlarni keltirib chiqaradi. Bu aholi bandligi va ishsizlik muammosini keltirib chiqaradi milliy iqtisodiyot.