Mavzu: Inson organizimda toksikologik ahamyatga EGA bo`lgan og`ir metallarga sifat analizi. Reja: Kirish

I.3. Toksik moddalarning xususiyatlari.

Umumiy zaharlash ta`siriga ega bo’lgan zaharlovchi moddalarga tsianid kislota va xlortsianlar kiradi. TSianid kislotani shvTB olimi Karl SHeele birinchibo’lib 1782 yilda sintez qilgan. Aytishlaricha, u 4 yildan so’ng xuddi shu zaharlimodda bilan tajriba o’tkazayotgan vaqtda zaharlanib halok bo’lgan. TSianidkislotaning zaharlash xususiyati qadim zamonlardan ma`lum. Masalan, YUnonistonkohinlar tabaqasi shaftoli daraxti bargidan zaharli essentsiya tayyorlab, aybdorkishilarni shu modda bilan o’ldirganlar.Bundan tashqari, tsianid kislota va uning tuzlaridan sanoatda kengfoydalaniladi: qishloq xo’jaligida mevali daraxt zararkunandalariga qarshi kaltsiytsianamid, erkin tsianamidlar ishlatiladi. Kon sanoatida rudalardan oltin va kumusholishda, engil sanoatda gazlamalarga ishlov berishda va rang bilan bo’yashda kengishlatiladi- SHu sababdan, tsianid kislota ko’p miqdorda ishlab chiqariladi va unitashish, foydalanish, ishlatish jarayonida odamlar zaharlanishi mumkin.2000 ga yaqin o’simlik va daraxtlarning mevasi tarkibida tsianid kislotabirikkan geteroglikozidlar shaklida uchraydi. Achchiq bodom danagida 2,5—3,5%,shaftoli danagida 2—3%, o’rik va olxo’ri danagida 1—1,8% va olcha danagida 0,8%tsianid kislota amigdalin glikozidi sifatida uchraydi. Kishilar ko’pincha shu danakmag`zini iste`mol qilganda zaharlanib kolishlari mumkin.