Mavzu: Huquqiy munosabatlar

Fan: Davlat huquq nazariyasi Mavzu: Huquqiy munosabatlar

Javliyev yo`ldosh

Reja:

• 1. Huquqiy munosabatlar tushunchasi
• 2. Huquqiy munosabatlarning obyektlari
• 3. Huquqiy munosabatlarning subyektlari
• 4. Subyektiv huquq va yuridik majburiyatlar

Huquqiy munosabatlar tushunchasi
Huquqiy munosabat –o`zaro subyektiv huquq majburiyatlar bilan bog`liq shaxslar o`rtasidagi huquq normalari va muayyan yuridik faktlar asosidagi aloqadir. Huquqiy munosabat tarifidagi asosiy narsa avvalo bu tomonla o`rtasidagi aloqadorlikni aks ettirishdir.
Bunday munosabatlarda kamida ikki tomon –huquq sohiblari ishtirok etib o`zaro muloqotga kirishadilar. Huquqiy munosabat ishtirokchilarining huquq va majburiyatlari bir-biri bilan o`zaro mutanosib tarzda bog`liq ; bir tomonning huquqiga ikkinchi tomonning majburiyati muvofiq keladi
HUQUQIY MUNOSABATLAR
Ijtimoiy tusdagi
Huquq normalarining insonlar hulq atvoriga tasiri natijasida
Bu kishilarning o`zaro subektiv huquqlar va yuridik majburiyatlar vositasidagi aloqadorlik
Irodaviy munosabat
Davlat tomonidan qo`riqlanadigan munosabatlar
Huquqiy munosabatlar o`z mazmuniga ko`ra
Taribga soluvchi (regulyativ)
Qo`riqlovchi
(negativ)
Huquq subektlarining mo`tadil xukq atvori, yani huquqqa muvofiq xatti xarakatlari natijasida yuzaga keladi
Huquqbuzarlik sodir etish va buning uchun jazo tarzda davlat majburlov chorasini qo`llash zaruriyati asosida kelib chiqadigan munosabatlardir
Bu huquqiy munosabat subyektlari ning huquq va majburiyatlari qaratilgan narsa , yani huquqiy munosabat nimaga qaratilgan bo`lsa , shu narsa uning obyektini tashkil etadi
Huquqiy munosabat obyekti
Manaviy ijod mahsullari
Huquqiy munosabat ishtirokchilarining faoliyat natijalari
Qimmatbaxo qog`ozlar va hujjatlar
Moddiy qadriyatlar
Huquqiy munosabat obyektlari
Nomoddiy qadriyatlar
Moddiy qadriyatlar
Ashyolar mulk,va boshqalar
Hayot, sog`lik, shan, qadr-qimmat va boshqalar
Nomoddiy qadriyatlar
Manaviy ijod maxsullari
Adabiy asrlar, sanat musiqa fan kompyuter dasturlari
Huquqiy munosabat ishtirokchilarining faoliyat natijalari
Masalan: maxsulot yetkazib berish shartnomasi, capital qurilish
Qimmatbaxo qog`ozlar va hujjatlar
Pul aksiyalar plastik kartochkalar
Huquqiy munosbatlarning subyektiv huquq va yuridik majburiyatlarga ega bo`lgan ishtirokchilari.
Huquq subyekti –bu qonunga binoan huquqga ega bo`lish va zimmasiga yuridik majburiyatlarini olish layoqatiga ega bo`lgan
Huquqiy munosabatning subyektlari
Jismoniy shaxs
Yuridik shaxs
Jismoniy shaxs
Yuridik shaxs
Bu muayyan davlat fuqarosi, xorijiy davlatlar fuqarosi, ikki fuqarolikka ega bo`lgan shaxs, shuningdek fuqaroligi bo`lmagan shaxs
Qonun bo`yicha fuqarolik huquqlari va majmuriyatlarining subyekti bo`lgan tashkilotlar (korxona, muassasalar)
Yuridik shaxslar-o`z mulkida, xo`jalik yuritishda va operativ boshqaruvda alohida mol-mulkka ega bo`lgan shaxs
Yuridik shaxslar mustaqil balans yoki smetaga ega bo`ladi
Subyektiv huquq
Subyektiv huquq muayyan subyektga tegishli bo`lgan va faqat uning ixtiyoriga ko`ra amalga oshiriladigan huquq sifatida amal qilinadi.
Shaxsning eng muxim subyektiv huquqlari inson huquqlari to`g`risidagi xalqaro xujjatlarda muayyan davlatlarning konstitutsiyalarida (konstitutsiyaviy huquqlari) mustakamlab qo`yilgan.
Subyektiv huquq shaxsning o`z qonuniy manfatlarini ro`yobga chiqarish borasidagi mumkin bo`lgan xulq-atvorining qonunda nazarda tutilgan va davlat tomopnidan taminlanadigan
mezoni
Yuridik faktlar
Huquqiy munosabatlarni vujudga keltiriruvchi, o`zgartiruvchi va bekor qiluvchi holatlar. Oqibatlarining xususiyatiga ko`ra huquqni vujudga keltiruvchi, huquqqa barham beruvchi va huquqni o`zgartiruvchi faktlar farqlanadi
Iroda belgisiga ko`ra faktlar
1. Hodisalar
2.Harakatlar
Huquq subyektlarining xoxish irodasidan qatiy nazar, yuz beradigan vaziyatlar hodisa hisoblanadi
Harakatlar kishilar xoxish irodasiga bog`liq bo`lgan, ularning o`zi sodir qiladigan yoki qilishdan tiyiladigan faktlardir
Foydalanilgan adabiyotlar

• SH.A.Saydullayev “ DAVLAT HUQUQ NAZARYASI” darslik iikinchi nashr TOSHKENT 2021
• LEXUZonline

Etiboringiz uchun Raxmat