Mavzu: Hujayra va to'qima. Moddalar va energiya almashinuvi. Endokrin tizim. Reja

Aralash qon ketishi. Arteriya va vena qon tomirlarining alohida shikastlanishi kam uchraydi, shuning uchun ko'pincha qon ketishda, ya'ni bir vaqtning o'zida ham arteriya, ham vena tomirlari shikastlanadi.

Kapillyarlardan qon oqishi. Bu qon oqishi juda mayda qon tomirlari (kapillyarlar) shikastlanganda sodir bo'ladi. Teri shilliq qavati, mushak yuzi shikastlanganda, teri qirilganda shilliq qavati chaqa bo'lib, uning yuzidagi kapillyarlardan qon oqib turadi. Bunda qon yaraning barcha sathidan oqib chiqadi. Qonning rangi arteriya va venadan oqadigan qon rangi o'rtasida bo'ladi. Qon ivishi normal bo'lganda kapillyar qon oqishi o'z-o’zidan to'xtaydi.

Parenximatoz qon oqishi. Ichki parenximatoz organlar (jigar, taloq, o'pka. buyrak) shikastlanganda undagi qon tomirlaridan juda ko'p qon oqadi, bu qon ketish biriktiruvchi to'qimalar orasida qon tomirlarining qisqarishi qiyin bo'lgan yerda bo'lganligi sababli, yo'li ochiq bo'lib, qon ketishining o'z holicha to'xtashi qiyinlashadi. Bu organlar qon tomirlariga boy bo'lganidan, qon oqishi juda uzoq davom etadi. Qonni o'z-o'zidan deyarli to'xtatib bo'lmaydi, uni operasiya yo'li bilan to'xtatish mumkin.

61. 
    Klinik holatiga qarab: 1. tashqi.
    

2. ichki
3. yashirin qon oqishi farqlanadi.

Tashqi qon ketishda qon tashqi muhitga oqib chiqadi, qon teridagi jarohat orqali tashqariga chiqadi. Tashqi qon ketish ko'proq bo'yin, qo'1-oyoq va boshqa joylarda kuzatiladi.

Ichki qon ketish shikastlangan qon tomirlaridan bo'shliqqa, oraliqqa, ichki organlar joyiga va uning atrofiga tarqalish yo'li bilan namoyon bo'ladi.

Yashirin qon ketishida klinik holatlar noaniq bo'ladi, bu "tushunib bo'lmaydigan" kamquvvatlik, tez charchab qolishlik, bosh aylanishi, ko'z oldining qorong'ilashishi bilan kechadi. Oshqozon-ichak bo'shlig’iga qon tushsa, u jigarrang tusga kiradi, ya'ni qondagi gemoglabin moddasi oshqozon shirasining ta'sirida ushbu rangni beradi. Agar qon oshqozonga yoki ichakka o'tsa, axlat qorayib kо’mir rangiga aylanadi, bu esa yashirin qon ketishining ishonarli belgilaridan hisoblanadi. Buyrak, siydik yo'li, siydik qopi shikastlanishi qon ketisli bilan kechsa, qon siydikda bo'ladi.