Mavzu: Gidroliz jarayoni kimyosi va texnologiyasi

α-oksidlar olish. Xlorgidrinlarni ishqor bilan degidroxlorlash orqali a-oksidlar sintez qilinadi; masalan, propilenoksid, epixlorgidrin, bis (xlormetil) oksatsiklobutan.

Xlorgidrinni Ca(OH)2 bilan degidroxlorlansa, propilenoksid hosil bo'ladi:

Gidropropilen (suyuqlik, Tqay=33,9°C), sanoatda katta miqdorda olinadi va propilenglikol ishlab chiqarishda qo'llaniladi (HOCH2-CHOH-CH3), shuningdek, ionogen sirt faol moddalar, pestitsidlar sifatida (oziq-ovqat mahsulotlarini konservalashda) qo'llaniladi.

• Epixlorgidrin (suyuqlik, Tqay=1170C), dixlorgidrin glitserinni ishqor bilan degidroxlorlash natijasida epixlorgidrin olinadi:
• Epixlorgidrin epoksid polimerlari olishda qo'llaniladi (epixlorgidrinni bisfenollar bilan polkondensatsiyalashda). Bu polimerlar yuqori adgeziya xususiyatiga ega va haroratga chidamli bo'ladi.
• Bis (xlormetil) oksatsiklobutan - monomer bo'lib, u trixlorgidrin penta eritritni ishqorli degidroxlorlash orqali sintez qilinadi:

• Jarayon texnologiyasi. Yuqorida ko'rib chiqilganidek, ishqorli degidroxlorlash jarayoni kuchli ishqorlarning suvli eritmalari (Ca(OH)2 va NaOH) ta'sirida sodir bo'ladi, hosil bo'lgan reaksiya mahsuloti haydash yoii bilan reaksiya muhitidan ajratib olinadi. HCl ni parchalanishi xlorgidrinlarda oson, etanning polixlorli hosilalarida qiyinroq sodir bo'ladi, lekin jarayon atmosfera bosimida 100°C temperaturada olib boriladi. Epixlorgidrn olish texnologiyasi bilan tanishamiz (24-rasm). 1-reaktorga Ca(OH)2 ning suvli eritmasi va glitserindixlorgidrin yuboriladi, kubga kuchli bug' yuboriladi, u isitish va mahsulotlarni qayta haydash uchun xizmat qiladi. Kolonna likopchalarida epixlorgidrin va oraliq mahsulot glitserin hosil bo'ladi. Oxirgisi (glitserin) kolonna kubiga oqib tushadi, u yerdan CaCl2 ning suvli eritmasi va ishqorning ortiqchasi tozalash uchun chiqariladi. Uchuvchan mahsulotlar suv bug'i bilan birgalikda 2-sovutgich-kondensatorda kondensatsiyalanadi va kondensat 3-separatorda 2 fazaga ajratiladi: suvli faza 6% erigan epixlorgidrin organik faza 85-90% epixlorgidrin va aralashmalar suv, trixlorpropan, reaksiyaga kirishmagan dixlorgidrin glitserin hamda uchuvchan moddalar-allilxlorid 2,3-dixlorpropilendan iborat bo'ladi. Suvli fazani 1-reaktorga flegma sifatida, organik fazani esa ajratish uchun yuboriladi.

•