Mavzu: fudbol o'yini mundarija

Buriramda yoshlarimiz tengsiz 0 ‘zbekiston yoshlar terma jamoasi Tailandning Buriram shahrida bo'lib o'tgan “ M - 150 Sup” musobaqasi finalida Yaponiya U - 23 terma jamoasiga qarshi, maydonga tushdi va penaltilar seriyasida g'oliblikni qo'Iga kiritdi. Vakillarimiz, dastlab, guruhda Myanmaga qarshi uchrashuvda 2:2 hisobida durang qayd etishdi.
Ikkinchi uchrashuvda esa, Vetnam terma jamoasini 2:1 hisobida mag'lubiyatga
uchratishdi. Guruhda birinchi o'rinni qo'Iga kiritga terma jamoamiz fmilga yo'l oldi.
Termajamoa sardori Zabihillo O'rinboev final uchrashuvining yeng yaxshi o'yinchisi deb topildi. Shuningdek, u to'rtta gol bilan “M - 150 Sup” musobaqasining eng yaxshi to'purari ham bo'ldi.
Yurtimizning mard va jasur fidoyi o‘g‘lonlari, haqiqiy qahramonlari
Mamlakatimizda olib borilayotgan xalqchil, adolatli, inson manfaatlariga qaratilgan siyosat ko'plab sohalarda o'zining ijobiy natijalarini bera boshladi. Birgina Sport misolida aytsak, o'zbek futbolida yangi davr boshlandi. Buni hayotga katta kuch bo'lib kirib kelayotgan yoshlarimiz isbotlab berishdi. Joriy yilning 9-27 yanvar kunlari Xitoyda 23 yoshgacha bo'Igan futbolchilar o'rtasida o'tkazilgan Osiyo chempionatida O'zbekiston yoshlar terma jamoasi eng yuksak natija ko'rsatib oltin medalni qo'Iga kiritishdi. Erishilgan muvaffaqiyatning salmog'ini bu raqalardan bilishimiz mumkin: Osiyo hududi jihatdan ham, aholisining soni jihatdan ham Yer yuzining eng kata qit’asi chempionatida yosh futbolchilarimiz “A” guruhida Qatar, O'mmon, Xioy xalq respublikasi jamoalari bilan bellashdi. Olimpiya terma jamoamiz finalda Vetnam futbolchilari bilan ro‘paro kelishdi. “ Qor jangi” deb atalgan ushbu uchrashuvda 2:1 hisobida Osiyo chempioni boiishdi.
Baxtiyor Nomozov OFK ning maxsus sovriniga sazovor boidi. Bangok shahrida
Osiyoning yeng yaxshilarini aniqlashga bagishiangan” AFK ANNUAL AWARDS
2017” marosmi boiib o‘tdi. Osiyoning hakamlar uchun maxsus sovrini
0 ‘zbekistonlik FIFA referesi, plyaj futboli hakami baxtiyor Nomozbekovga beriladigan boidi.
Qariyb bir yarim oydan keyin birinchi qoidalar o'rnatildi. Maydon yana 183x91
metrdan katta bo'lib, har bir goldan keyin raqiblar darvozani almashtirishar edi. U
paytlar dai-vozalar to'sinsiz edi. Faqat yetti metr va undan uzoqroq masofada ikkita
xoda o'rnatilgan bo'lgan. Agar o'yinchi uchib kelayotgan to'pni ushlasa uni
jazolashmagan. U to'pni ushlagan joyida yerga quyib uni erkin zarba berishi mumkin bo'lgan. Qarang-ki, darvozobonga esa faqat 1871 yildan keyingina qui bilan o'ynashga ruxsat etildi. Shu davr ichida "Qurolsiz" golkipir yonidan darvozagacha qancha tup uchib kirganini tasawur qilish mumkin, albatta.
1866 yildan boshlab darvoza tepasiga ip tortilib qo'yilar, 1875 yildan esa 2, 44
balandiikda darvoza ustinlar tepasiga xoda o'rnatildi. Nima uchun, masalan, 2,5 metr emas, aynan 2,44 metr balandlik bilasizmi.? vaNima uchun darvoza eni 7,5 metr emas, balki 7,32 metr bo'lganini~chi? Bu g'aroyib yuzdan birliklar inglizcha "fiant” o'Icho ining metrga tarjimasidan kelib chiqqan. “Fut" inglizcha oyoq tovon degan ma’noni beradi. Bu so'z "bol”-to‘p so'zi bilan qo'shilib, "futbor'-to'p so'zi bilan qo'shilib "ftitbol" birikmasini hosil qilgan. 1860 yillarda oxiridan har bir goldan keyin emas, balki o'yining yarimidan keyin uyinchilar darvozalarini almashtiradigan bo'lishi. 1880 yildan boshlab uchrashuvlarda sudyalik qat’iy yo'lga qo'yildi, dastlab bir sudya, 1891 yildan sudya, 1891 yildan boshlab esa bir sudya va kkki yordamchisi hamkorligida o'tkaziladigan bo'ldi. 1871 yili ingilizlar fiitbol bo'yicha mamlakatkubogini o'tkazishdi. Kubok musobakalari hozir ham fútbol bo'yicha eng eski o'yin sifatida butun dunyoda o'ynab kelinmoqda.
XIX acp oxiriga kelib futbolni "butun Yevropa" uynaydigan bo'ldi. 1904 yili
futbolchilar xalqaro fiitbol federatsiyasiga uyushdilar. Bundan tashqari qit’alar
bo'yicha, masalan, 1954 yildan buyon faoliyat ko'rsatayotgan yevropa (UEFA)
federatsiyasi xam mavjud Rossiya o'tgan asr oxirlarida horijiy, jumladan, ingliz
mutahassislarini ishga taklif etib, xorjiy, konsessiya uchun katta imkoniyatlar yaratdi.
Ayniqsa, keyingi holat, yaniy inglizlarning) kelishi rus futbolining rivojida katta roi uynaydi. Chunki aynan xuddi shu inglizlar o‘z tugunlarida futbol to'pini olib kelishdi.
Ma’lumki, Peterburg korhonalari - Sampskievsk vaNevsk manufakturalarida ishlovchi ingliz xizmatchilari o‘z jamoalarini tuzib, ushbu fabrikalar yonidagi bo‘sh maydonlarda futbol o‘ynashgan.
Ba’zan tomoshabinlar ko‘z oldida ham o‘ynagani chiqishgan, Peterburg ommaviy
kutubxonasining hodimi dasiabki rus sport sharhiovchi jurnalistlaridan biri, hatto
Parijda II olimpiada o‘yinlarini kuzatishga musharraf boMgan Georgiy Dyupperon
buning guvohi boMganligini qayt etgan.
Moskvada 1695 yili inglizlar Gepner /hozirgi V.I.Lenin nomidagi/ zavodi yaqinidagi maydonda futbol o‘ynashgan. Futbol Rossiyada tez ommaviylashib ketdi. Asrimiz boshida fabrikant Morozov Londonning "Tayms" ro‘znomasida futbolda shubhasiz yaxshi o‘ynaydigan texnikalarni o‘z tikuv fabrikasida ishiash uchun yollashi to‘g‘risida e’ion berganligi bundan dalolat beradi. 0 ‘n yil o‘tgach esa Orexova-Zuevadan, Morozov fabrikasidan ikki ishchi - Akimov bilan Kikin Rossiya ferma jamoasida o‘ynay boshlaydi.
1897 yili Peterburgdagi “sport havaskorlari to‘garagi"da

Xulosa
Yosh futbolchilarning kuch-g‘ayratga toMishi, komil, kamolatga yetishi, chinakam

jahon fiitbol arenaiarida munosib raqiblar bilan tenglashaoladigan hamda g‘alabalarni qulga kiritishida milliy ajdodlarimiz yaratgan va asrlarosha milliy or-nomusni himoya qilib kelayotgan qadriyatlarmizning o‘rni alohida ahamiyatga egadir.
Futbolchilarmizga ma’naviy ibrat bo'ladigan, mardlik, jasurlik timsoli bilan Surxon
vohasi ahli faxrlanadi.
Ushbu o‘quv qo'llanmada 0 ‘zbekiston sportning shakllanishi va rivoj topish
bosqichlari va uning barkamol avlodni tarbiyalashdagi xizmatlari alohida ta’kidlab
o‘tilib, 0 ‘zbekkistonda futbolning tashkil topishi va takomillashib borish tarixi haqida
tarixiy ma’lumotlar taqdim qilingan. Eng muhimi, muallif, Surxon vohasida fiitbolni tashkil topishi, dastlabki natijalar, fútbol sohasining rivoj topishiga munosib hissa qo‘shgan futbolchilar to‘g‘risidagi tarixiy ma’lumotlarni taqdim etgan va kitobning qimmatini oshishiga alohida hissa qo‘shgan.
Kitob oliy va o‘rta maxsus ta’limi, sport maktablari professor-o‘qituvchilari va
talabalariga o‘quv qoMlanma sifatida hamda sportga qiziquvchi keng kitobxonlar
ommasiga mo’ljallangan. Har bir uyushma o‘z xohishiga ko‘ra bu qoidalarga turli o‘zgartirishlar kiritishi mumkin edi. Bu vaziyat xalqaro uchrashuvlar o'tkazish yoki xalqaro musobaqalar tashkil etishda qiyinchiliklar tug'dirardi. 1882 yili to‘p mustaqil futbol ittifoqlari, ya’ni Angliya, Shotlandiya, Uels va Irlandiya ittifoqiarining birlashuvi boMib o‘tdi. Bunda yagona qoidalar qabul qilindi va futbol qoidalarida u yoki bu o‘zgarishlarni amalga oshirish xuquqiga ega boMgan xalqaro Kengash tasdiqlandi.
1871 yilda Angliyada mamlakat Kubogining yo‘nalishi tasdiqlandi. Bu kubok uchun hozirda ingliz futbol klublari kurash olib boradilar xalqaro miqyosdagi ilk futbol uchrashuvi Angliya va Shotlandiya jamoalari o'rtasida 1873 yilda boMib o‘tdi. O‘yinchilar soni 11 kishidan ortiq boMsa, ularning jamoadagi joylashishi hozirgidan boshqacharoq borgan. Angliya jamoasida 7 ta o‘yinchi hujumda, 1 tasi yarim himoyada boMgan, shuningdek, 2 ta himoyachi va 1 fa darvozabon boMgan.
Shotlandiya jamoasi tarkibida esa 6 ta hujumchi, 2 ta yarim himoyachi boMgan edi. XIX asrning 80-yillarida futbol o‘yini Yevropa qit’asidagi mamlakatlarga yoyila boshladi. 1875 yilda futbol Gollandiyaga, keyinroq esa Daniyaga kirib keldi. 1882 yildan boshlab Shveysariyada, 1890 yildan Chexiyada, 1897 yildan esa Rossiyada futbol o‘ynay boshladilar. 1882 yilda xalqaro uyushmalar boshqarmasiga asos solindi. Nihoyat, 1904 yil 21 mayda Fransiya tashabbusiga ko‘ra hozirda 200 dan ortiq davlatlar a’zo bo‘lgan Xalqaro Fútbol Uyushmasi - FIFA tashkil etildi. FIFA bilan bir qatorda 1954 yildan boshlab Yevropa Fútbol ittifoqi - UEFA ham faoliyat ko'rsata boshladi.
1930 yildan boshlab har 4 yilda ftitbol bo'yicha jahon chempionati, 1958 yildan
boshlab esa milliy terma jamoalar qatnashadigan Yevropa chempionatlari o‘tkazilib kelmoqda. 1900 yilda fútbol olimpiya sport turiga aylandi, ammo rasmiy jihatdan u Olimpiya o‘yinlari dasturiga 1908 yilda kiritilgan. Osiyo Fútbol konfederatsiyasi (OFK) 1954 yili tuzilgan boMib, hozirgi vaqtda 40 dan ortiq mamlakatlarni birlashtiradi.
0 ‘zbekiston fútbol federatsiyasi 1994 yildan FIFA va OFK ga a’zo bo‘lgan, hozirda FIFA va OFK tomonidan o‘tkaziladigan barcha rasmiy musobaqalarda qatnashib kelmoqda.