Мавзу: Фалсафа фанининг предмети, ма=сади, вазифалари ва муаммолари



Download 5,68 Mb.
bet256/293
Sana29.01.2022
Hajmi5,68 Mb.
#415797
1   ...   252   253   254   255   256   257   258   259   ...   293
Bog'liq
2020 ФАЛСАФА УУМ

DO‘STLIK — axloqiy tuShuncha; o‘zaro bog‘liqlik, ma’naviy yaqinlik, manfaatlar umumiyligi va h.k.ga asoslangan insonlar o‘rtasidagi ijobiy munosabatni ifodalaydi. D.ga quyidagi xislatlar: Shaxsiy xarakter, ko‘ngilchanlik va individual tanlash, ichki yaqinlik, barqarorlik xosdir. D. mazmuni tarixiy taraqqiyot jarayonida o‘zgarib boradi. Fal. tarixida D.ni ko‘proq axloqiy jihatdan tahlil qilgan ba’zi mutafakkirlar uning emoSional jihatini alohida ta’kidlaganlar, boshqalari esa uni manfaatlar umumiyligi va oqilona egoizmdan keltirib chiqarganlar. 19-a.ning oxirlarida D. psixolog va soSiologlar tomonidan ilk empirik tadqiq etila boshlandi. D.ning mazmuni va funkSiyalari yosh o‘tib borishi b-n sezilarli darajada o‘zgarib boradi. Bolalar do‘stligi, o‘rtoqlik, hamkorlik faoliyatiga asoslangan emoSional-hissiy yaqinlikni o‘zida aks ettiradi.
IMPERATIV AXLOQ -(lot.imperativus -farmon) Kant etikasida axloqiy qonunni tavsiflovchi asosiy tuShuncha. Kant falsafiy ta’limotida amaliy aqlni nazariy aqlga nisbatan ustun qo‘yiladi. “Amaliy aql” deganda, keng ma’noda u etika, davlat va huquq nazariyasini, tarix falsafasi va dinni, antropologiyani; tor ma’noda esa, axloqiy xulq atvor tamoyillari va qoidalarini yaratuvchi aqlni tuShunadi. Kant “Amaliy aql tanqidi” asarida inson yaxshilik va yomonlik haqida qalbining hissiy ishtiyoqi va intilishlariga asoslanib emas, aql zakovati yordamida xulosa chiqarish kerak, degan nazariyani o‘rtaga tashlaydi.
KASBIY ODOB - jamiyat tomonidan qabul qilingan ahloq qoidalarini kishilarning ixtisoslariga nisbatan amalda tatbiq qiluvchi aniq kasbiy burch, Sha’n, or-nomus, qadr-qimmat kabi xatti-harakatlarning majmui, umumiy axloqning kishilar kasb-koridagi o‘ziga xos ko‘rinishidir. Odob (arab. adab so‘zining ko‘pligi) – jamiyatda e’tirof etilgan xulq normasi. SHaxs ma’naviy hayotining tashqi jihatini ifodalaydi va o‘zgalar b-n munosabat (oila, mehnat jamoasi, turli marosimlar)da namoyon bo‘ladi. Odob negizida axloqning ba’zi tamoyil va me’yorlari, Shuningdek, maqsadga muvofiqlik va go‘zallik (estetika) talablari yotadi. Odob kishining jamoat orasida o‘zini qanday tutishi, odamlar b-n qay yo‘sinda muomala qilishi, o‘z turmushi, bo‘Sh vaqtini qanday tashkil etishi, inson tashqi qiyofasi qanday bo‘lishi lozimligiga tegishli qoidalar (masalan, Sharm-hayo, kamtarlik, xuShmuomalalik kabilar)ni o‘z ichiga oladi.
KAMTARLIK – avvalo o‘z – o‘ziga talabchanlik, o‘z harakatlariga, ishiga, bilimiga tanqidiy qarash, o‘ziga, kuch – quvvatiga ortiqcha baho bermaslikdir. Kamtarlik kishilarga bo‘lgan munosabatda namoyon bo‘ladi. Inson odobli bo‘lsa, u kishilar bilan Shunchalik sodda kamtarona muomala qiladi, o‘z ishlariga va harakatlariga kamtarlik bilan baho beradi. Boshqalarga nisbatan shirinsuhan bo‘ladi. Kamtar inson boshqalardan o‘zini ustun qo‘ymaydi, o‘ziga bino qo‘yib, soxta Shuxrat ketidan quvmaydi, Yutuqlardan esankiramaydi. Kamtarlik - tortinchoqlik va haddan tashqari andishalilikdan farq qiladi. Ular orqasidan inson o‘z qadr – qimmatini tushirib qo‘yish mumkin. Kamtarlik tabiiylikdan kelib chiqadi. U kishilarga bo‘lgan munosabatda ham yaqqol ko‘rinadi. Kamtarlik inson ichki ma’naviy dunyosining tashqi ifodasi hisoblanadi.

Download 5,68 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   252   253   254   255   256   257   258   259   ...   293




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish