Mavzu: Elеmеntlar Davriy sistеmasi va Davriy qonuni

Mavzu: To’yingan uglevodorodlar. Metan
Darsning maqsadi:
1. Ta`limiy maqsad : To’yingan uglevodorodlar. Metan
haqida bilim ko`nikma va malaka berish;
2.Tarbiyaviy maqsad: O’quvchilarga mavzuda keltirilgan misollar asosida
nutqini oshirish va tarbiya berish;
3. Rivojlantiruvchi maqsad: O’quvchilarni ongini tafakkurini o`stirish
dunyoviy bilimlarini rivojlantirish.
4. Kompitensiya elementlari: Fanga oid kompitensiya- 1)Kimyoviy jarayon ,hodisalarni kuzatish, tushunish va tushuntirish 2) Element va hodisalarni kimyoviy tilda ifodalay olish. 3)Kimyoviy tajribalar o’tkazish va amaliyotda qo’llash. Umumiy kompitensiya- 1)Kommunikativ kompitensiya, 2) Axborotlar bilan ishlash kompitensiyasi, 3) O’zini o’zi rivojlantirish kompitensiyasi, 4) Ijtimoiy faol fuqarolik kompitensiyasi, 5) Milliy va umummadaniy kompitensiya, 6) Matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish hamda foydalanish kompitensiyasi
Dasrning turi: an`anaviy Darsning usuli: ma`ruza darsi. Savol- javob
Darsning jihozi: Elementlar davriy jadval. Kodaskop. Ko`rgazmali materillar , darsga
oid sladlar kimyoviy moddalar to`plami va darslik
Darsning tashkiliy qismi:
1.O`quvchilar bilan salomlashish. 2.O`quvchilarning davomatni aniqlash.
3.O`quvchilar bilan siyosiy daqiqa. 4. O`tilgan mavzuni so`rash.
Yangi darsni rejasi.

1. 
   Metanning gomologik qatori. 2. Izomeriyasi va nomenklaturasi.
   
2. 
   Fizikaviy xossalari. 4. Kimyoviy xossalari.
   

Yangi darsning bayoni.
Тabiatda metanga o‘xshash juda ko‘p uglevodorodlar mavjud. Bular metanning gomologlaridir (grekcha «gomolog»-o‘xshash).
2-jadval

Formulasi	Nomi	Tqayn. °C, n.sh. da holati		Radikal	Radikal nomi
CH4	Metan	-161,6	Gaz	-CH3	Metil
C2H6	Etan	-88,6	Gaz	-C2H5	Etil
C3H8	Propan	-42,1	Gaz	-C3H7	Propil
C4H10	Butan	-0,5	Gaz	-C4H9	Butil
C5H12	Pentan	36,07	Suyuq	-C5H11	Pentil
C6H14	Geksan	68,7	Suyuq	-C6H13	Geksil
C7H16	Geptan	98,5	Suyuq	-C7H15	Geptil
C8H18	Oktan	125,6	Suyuq	-C8H17	Oktil
C9H20	Nonan	150,7	Suyuq	-C9H19	Nonil
C10H22	Dekan	174,0	Suyuq	-C10H21	Detsil

Har qaysi uglevodorod o‘zidan oldingi uglevodoroddan CH₂ atomlar guruhiga farq qiladi. CH₂-gomologik farq deb ataladi.
Metanning gomologik qatori C_nH_2n2 umumiy formulaga ega.
Metanning gomologik qatori a’zolarining fizikaviy xossalari 2-jadvaldan ko‘rinib turibdi. CH₄ dan C₅H₁₂ gacha gaz, C₅H₁₂ dan C₁₅H₃₂ gacha suyuqlik, C₁₆H₃₄ dan boshlab qattiq moddalardir. Ularning nisbiy molekulyar massalari ortib borishi bilan qaynash va suyuqlanish haroratlari ortib boradi.
I
zomeriyasi. Тo‘yingan uglevodorodlarda molekulyar massani ortib borishi bilan izomerlari ham ortib boradi. Masalan, butanda-2 ta, pentanda-3 ta, geksanda-5 ta, dekanda-75 ta izomer mavjud.
C₆H₁₂-geksanning 5 ta izomeri quyidagicha tuzilishga ega:
Nomlanishi.

1. 
   Formuladagi uglerodning eng uzun zanjiri topiladi va tarmoq yaqin tomondan boshlab raqamlanadi.
   
2. 
   Radikalning nomi qaysi raqamli uglerod atomida turganligini ko‘rsatib aytiladi:
   

K
imyoviy xossalari. Metanning gomologik qatori a’zolarining kimyoviy xossalari metanning kimyoviy xossalariga o‘xshash bo‘ladi.

Yangi mavzuni mustahkamlash.

1. 
   Тo‘yingan uglevodorodlarda izomeriya hodisasini tushuntiring
   
2. 
   Metanning gonologik qatorini sanang
   

Uyga vazifa. O`tilgan mavzuni mustahkamlab kelish.
“Tasdiqlayman” O`quv ishlari bo`yicha direktor o`rinbosari : ________________
Sana: 12-13.03.2018 Sinf: 9-B, 9-V Dars: 50
Mavzu: To’yinmagan uglevodorodlar. Etilen qatori.
Darsning maqsadi:
1. Ta`limiy maqsad : To’yinmagan uglevodorodlar. Etilen qatori
haqida bilim ko`nikma va malaka berish;
2.Tarbiyaviy maqsad: O’quvchilarga mavzuda keltirilgan misollar asosida
nutqini oshirish va tarbiya berish;
3. Rivojlantiruvchi maqsad: O’quvchilarni ongini tafakkurini o`stirish
dunyoviy bilimlarini rivojlantirish.