Mavzu: elektron taxeometrlar bilan plan olish reja: Kirish I. Bob geodezik ishlarda elektron taxeometrlarning o`rni

1.2.3-rasm. Elta seriyasidagi taxeometrlarining ikki o‘qli qiyalik datchiklari
1-yoruqlik manbai; 2-ta’svir shakillanuvchi tekislik; 3-prazma; 4- suyuqlik; 5-shisha idish; 6,7-ob’ektiv; 8-To‘rt elementli nurlarni qabullovchi moslama.
Zamonaviy zaryadli bog‘lovchi asboblar (ZBA) texnologiyasi Leica Geosystems AG formasining TRS 1100 taxeometrlarini qiyalik datchiklarida foydalanilgan. Bu datchiklar konstruksiyasining o‘ziga xosligi bilan farq qiladi.

1.2.4-rasm.TPS1100(Leica GeosystemsAG) taxeometri
Ular bitta chiziqli ZBA yordamida, asbobning vertikal o‘qi qiyaligini ikkita yo‘nalishda, vizir o‘qi yo‘nalishida va unga perpendikulyar yo‘nalishida o‘lchash imkoniyatini beradi. 1.2.5-rasmda datchik konstruksiyasining sxematik ko‘rinishi keltirilgan suyuqlikyuzasi shartli gorizont hisoblaniladi. 2- suyuqlik yuzasida ikki martda singandan so‘ng, chiziqli ZBAdagi 6-prizma bir qirrasiga tushurilgan, 1-shtrixlar tasviri 7-yorug‘lik diodlari bilan yoritilib, 3 va 4 kompon-entlardan tashkitl topgan optik sistema bilan shakillanadi.. Alidada bo‘ylama qiyalanganda shtrixlar orasidagi masofa o‘zgaradi, ko‘ndalang qiyalanganda ZBAning sezuvchan yuzasi bo‘ylab barcha ta’svirlar og‘irlik markazi siljiydi. Ikki karra sindirishni qo‘llanilganda asbob aylanish o‘qining qiyalanishiga datchik sezgirligi oshadi. Datchik kichik hajmga ega va asbobni aylanish vertikal o‘qiga simmetrik ravishda joylashadi. Shu sababli asbobni tez burganda suyuqlikning sindiruvchi yuzasi gori-zontal holatdan chetlashmaydi va datchikning ishlash aniqligiga teodolit tagligining harorat deformatsiyasini ta’siri kamayadi.