Mavzu: Datchiklar haqida umumiy

P’ezoelektrik datchiklar

P’ezoelektrik datchiklarni (7-rasm) ishlash prinsipi ba‘zi kristall

moddalarning mexanik kuch ta‘sirida elektr zaryad hosil qilish qobiliyatiga asoslangan. Bu xodisa pe’yezoeffyekt deb ataladi.

P‘ezoeffekt kvars, turmalin, segnet tuzi, bariy titanat va boshqa moddalar kristallarida kuzatiladi. Bu tipdagi asboblarda. ko‘pincha kvars ishlatiladi. Kvarsning p‘ezo elektroeffekti +500° S gacha bo‘lgan temperaturaga bog‘liq emas, lekin +570° S dan oshgan temperaturada bu effekt nolga teng bo‘lib qoladi.

Pezoelektrik datchiklarning hosil qiladigan EYUK bosimga proporsional bo‘lib, quyidagi formula orqali aniqlanadi:

bu yerda – S - datchikning umumiy sig‘imi . Fx - mexanik bosim

a₀ - proporsionallik koeffitsiyenti

7-rasm. Pezoelektrik datchikning sxemasi

Ushbu datchikning sezgirligi:

Ko‘rib chiqilgan prinsipda pezoelektrik manometrlar ishlaydi (2.3.2-rasm).

8-rasm. Pezoelektrik manometrning sxemasi:

1-bosim memranasi, 2, 5-metall qistirmalar, 3-potensial qistirma,

4-izolyatsion o‘tkazgich, 6-sharik.