Mavzu Cho‘kish va elektr tokidan shikastlanish, kuyish va sovuq olishi, ularda birinchi yordam ko‘rsatish. Reja

Kuyish yuzasini aniqlash.
Kuyishning og‘Ir - engilligi faqat kuyish chuqurligiga emas, yana kuyish yuzasining maydoniga ham bog‘liq. Shuning uchun har qanday kuyishning maydoni umumiy tana yuzasiga nisbatan foiz munosabatda hisoblanib chiqiladi.
1.Kaft orqali o‘lchash – ( kaft maydoni hamma teri yuzasining 1-1,2 % ni
tashkil qiladi). Bu usuldan oddiy va oson, faqat chegaralangan zararlanishda
foydalaniladi.
2.To‘qqizlar sistemasi.
bosh va bo‘yin yuzasi 9%,
qo‘llar yuzasi 9%,
oyoqlar yuzasi 18%,
tananing old va orqa yuzasi 18%,
oraliq va jinsiy a’zolar yuzasi 1% (86 -rasm).
Bu usuldan umumiy zararlanishda foydalaniladi. Tananing ko‘p qismi kuyganda va chuqur kuyishlarda ichki a’zolarning xar xil funksional buzilishlari kelib chiqadi. Shuning uchun ham bu holat – kuyish kasalligi termini ostiga kiritilgan.
Kuyish kasalligi quyidagi davrlarga bo‘linadi:
1-davr: kuyish shoki (bir necha soatdan 1,2,3 sutka)
2-davr: o‘tkir toksemiya (3, 10, 15 kun)
3-davr: sepsis (2 hafta)
Nurlanish ta’sirida kuyish – insonga ionlovchi nurlarning ta’sir etishidan vujudga kelib, o‘ziga xos bo‘lgan ba’zi bir xususiyatlar bilan xarakterlanadi (yashirin davri bo‘lishi, kuchli og‘riq bo‘lishi, to‘qimalarni zaharlanishi va sekin kechishi).
Nurdan kuyish ko‘pincha inson tanasining ma’lum bir qismiga yuqori dozadagi nurlanishni ta’sir etishi natijasida vujudga keladi. Bunday kuyishlar uzoq vaqt rentgen bilan davolash natijasida, radiaktiv moddalar bilan ishlashda ehtiyot choralarni ko‘rmaslik natijasida, onkologik bemorlarni davolashda kuzatiladi. Bunda nurlanish dozasi 1000-1500 Rentgen va undan yuqori bo‘ladi. Bunday doza tananing hammasiga ta’sir qilsa o‘tkir nurlanish kasalligi oqibatida kuyish belgilari paydo bo‘lmasdan bemor o‘limiga sabab bo‘ladi. Nurdan kuyishda termik kuyishlarga o‘xshab zararlanish chuqurligiga qarab 4 darajaga ajratiladi
Termik kuyishlardan klinik simptomlar kuygan vaqtda paydo bo‘lsa, nurdan kuyishda belgilar davriyligi, fazaligi bilan farqlanadi. Nurdan kuyishda 4 ta davr farqlanadi:
1-davr – dastlabki mahalliy reaktsiya (eritema),
2-davr – yashirin,
3-davr - kasallikning rivojlanishi,
4-davr – tiklanish.
Hujayralarning tiklanish jarayonini bitishi juda sekinlik bilan kechib, chandiqlar hosil bo‘lishiga va jarohatlarni uzoq vaqt yopilmasligiga sabab bo‘ladi.