Мавзу: Buyuk Ipak yo‘li va uning paydo bo‘lishi, tarmoqlari, yo‘nalishi, yuksalishi va susayishi Reja

kurs ishining maqsad va vazifalari. Маълумки, қадимдан Марказий Осиё ҳудуди фаол урбанизацион жараёнлар кечган минтақа ҳисобланади. Бу кенг ҳудудни кесиб ўтган турли йўллар, хусусан, Буюк ипак йўли тизимига кирувчи йўллар бу ерларда мавжуд шаҳарлар тараққиётига, янги шаҳарларнинг вужудга келишига олиб келган. Улардан бири Буюк ипак йўли чорраҳасида жойлашган, қадимги савдо ва маданият маркази ҳисобланган Қашқардир. Қадимда бу шаҳар Сули, Сувлик, Сувбоши деб аталган. Бу шаҳар орқали Ўш ва Фарғона каби шаҳарлардан ўтган карвонлар, Помир довонларидан ошиб ўтиб, бевосита Қашқар орқали Такламакон чўлининг жанубий ва шимолий томонидан айланиб, қадимги Хитойнинг маркази Чаньанга борган. Буюк ипак йўлининг ривожланиши билан ушбу шаҳар, хусусан, унда турли ҳунар турлари ҳамда савдо-сотиқ кенг тараққий этиб борган. IX асрнинг ўрталаридан XIII асрнинг йигирманчи йилларига қадар Қорахонийлар давлатининг пойтахтларидан бири бўлган бу шаҳар нафақат ижтимоий-иқтисодий ҳаёт маркази, балки илм-фан юксак даражада ривожланган марказлардан бирига айланган.
Tadqiqotning asosiy vazifalari quydagilar qilib belgilandi:
-Buyuk ipak yo`lining paydo bo`lishi va rivojlanishiни ilmiy adabiyotlar asosida o’rganish.
-O’rta asrlarda Buyuk ipak yo`lining yuksalishi va taraqqiyoti омилларини таҳлил қилиш.
-Buyuk Ipak yo`lining susayishi oqibatida savdoning holatiни таҳлил қилиш.
-Ўрта Осиё хонликлари шаҳарларининг ривожида савдо йўлларининг shakllanish jarayonlarini tahlil qilish va o`ziga xosliklarini o`rganish.
kurs ishining o’rganilish darajasini shartli ravishda ikki qismga ya’ni xorijda va mamlakatimizda o’rganilish darajasiga ajratish mumkin. Xorijda mazkur mavzuni А.Jенкинсон¹, А. Вамбери², Г.Данилевский³, В.В. Струве, А.К. Боровкова, А.А. Ромаскевича, П.П. Иванова⁴, Т.С. Бурнашев⁵, Е.Мейендорф⁶ kabi xorijlik tadqiqotchilar asarlari o’rganildi. nazariy jihatdan yoritgan. Mamlakatimizda esa, qator tarixchi olimlar ushbu mavzu doirasida tadqiqot ishlarini olib borishgan. Xususan, Э.Ртвеладзе⁷, R.SHamsutddinov, SH.Karimov⁸, M.Juraev, R.Nurullin, S.Kamolov⁹, О.Кобзева¹⁰, А.Хўжаев¹¹, F. Sulaymonova¹², В.Радкевич¹³, M. Jumayev¹⁴larning tadqiqotlari mavzuni yoritishdagi amaliy ahamiyati kattadir.