Mavzu: Buyuk gumanistlarning jismoniy tarbiyaga oid ta'limoti reja: Kirish I bob Qadimgi davrda jismoniy tarbiya

I bob Qadimgi davrda jismoniy tarbiya. 
1.1. Jismoniy tarbiyaning kеlib chiqishi. 
Qadimgi sharq quldorlik davlatlari: Misr, Suriya, Vavilon, Eron, Xindiston va Xitoy 
kishilik tarixidagi eng qadimgi sinfiy jamiyatlar edi. Xukmron sinflar ibtidoiy jamoa tuzumi 
sharoitlarida odamlarning m
е
qnat faoliyat jarayonida vujudga k
е
lgan va rivojlanib 
borgan ko’pgina jismoniy tarbiya elе
m
е
ntlaridan qam foydalanadilar. M
е
xnat faoliyati 
bilan boqliq bo’lgan va ko’pincha sе
qrgarlik xarakatlari xarakt
еrga ega bo’lgan tu
rli-
tuman o’yinlar, raqslar, xorovodlar va musobaqalar barcha qadimgi Sharq davlatlarining 
ozod aqolisi o’rtasida kеng tarqalgan edi. Xalq orasida qarbiy mashqlarning ko’pgina 
turlari xam k
еng qo’llanilar edi, chunki ozod jamoachilar qali qam sharqiy dе
spotiya 
qo’shinlarining asosini tashkil etar edi.
Qadimgi Misrning ko’p sonli yodgorliklari Misr falloxlari o’rtasida kurashga, 
qilichbozlikka doir mashqlar, ko’p sonli akrabatika mashqlari, raqs mashqlari, koptok 
o’ynash mashqlari va xokozolarning tarqalg
anligidan dalolat b
е
radi. Suriya, Vavilon, 
qadimgi Eron yodgorliklari xam xalq orasida mavjud bo’lgan ko’pgina o’yinlar va 
musobaqalar to’qrisida xabar bе
radi. qadimgi Xitoyda kurash va qilichbozlikning, oyoq 
to’pi o’ynashning o’ziga xos usullari bo’lgan.
Xitoyda saqlanib qolgan «u
-
shu» jismoniy 
tarbiya sist
е
masi juda qadimgi zamonda tuqilgan va bu sist
е
maning ba'zi bir mashqlari 
quldorchilik jamiyati sharoitlarida vujudga k
е
lgan, d
е
b taxmin qilish mumkin. 
qadimgi Eronda maxsus tashkil qilingan maktablarda zodogon yoshlarni tarbiyalash 
sist
е
masi mavjud edi; qadimgi Misrda xarbiy zodagon doiralarning maxsus xarbiy 
jismoniy jixatdan tayyorlash, buning uchun kurashga, qilichbozlikka, yoydan otishga, 
nayza irqitishga doir mashqlardan k
е
ng foydalanilganligi qaqida bazi bir malumotlari bor. 
Jamiyatning toifalarga ajralish rasm bo’lgan qadimgi Xindistonda xukmron sinflar 
o’rtasida jangchilarning aloxida toifasi kshatriylar paydo bo’lgan. Bu toifa a'zolari yoshlik 
choqlaridanoq o’zlarining barcha vaqtini,
kuch- qudratini, epchilligini,chidamliligini 

---

7 
oshirishga va o’zini xarbiy mashqlarda kamol toptirishga sarflab, jangchi bo’lishga 
o’rgatilgan.
Ayni bir vaqtda qadimgi Sharqning mustabid quldor boshliqlari o’zlarining qalq 
ommasiga bo’lgan xukumronligi va t
a'sirini k
еngaytirishga intilib ko’pgina xalq 
bayramlari an'analaridan k
еng foydalanganlar; ko’p sonli musobaqa o’yinlari; raqslar va 
ashulalar bu xalq bayramlarining tarkibiy qismini tashkil etadi. 
Xukmron quldorlar doirasi xalq mashqlari turlaridan o’z kamoloti va ko’ngil ochish 
yo’lida qam kеng foydalangan. quldorlar, bir tomondan, o’zlarining bo’sh vaqtini 
ko’pincha o’yin, ov, turli mashqlar bilan o’tkazar,ikkinchi tomondan, o’zlari uchun 
tomoshalar tashkil qilib, ulardan ancha chaqqon, kuchli va epchil ozod jamoatchilarni 
ishtirok ettirar edilar. qadimgi Misr, Eron, Xindiston va Xitoy yodgorliklari o’sha vaqtlarda 
aslzodalarga qarshi saroylarda tomosha ko’rsatgan dorbozlar, akrobatlar, jornglyorlar, 
o’yinchi va raqqosalar bo’lganligidan dalolat bе
radi. 
Shunday qilib qadimgi Sharq quldorlik davlatlarda jismoniy tarbiya el
е
m
е
ntlarining 
rivojlanishidagi xarakt
е
rli xususiyati shundan iboratki, ozod d
е
xqonlar orasida rasm 
bo’lib kе
layotgan xalq jismoniy tarbiyasi shakllari va xalq mashqlarining turlari bilan 
birga, quldor boshliqlarining bu jismoniy tarbiya el
е
m
еntlarini o’z obro’yi va 
xukmronligini kuchaytirish uchun o’zlashtirishi va foydalanishiga bo’lgan intilishi yaqqol 
ko’zga tashlanadi.