Мавзу` Булажак математика ва информатика 73утувчисининг узликсиз таълим тизимидаги урни

Масофали таълим тамойиллари: 
-интерфаоллик; 
-бошланғич билимлар; 
-индивидуллаштириш; 
-идентификациялаш; 
-таълимнинг қатъий тартиблилиги (регламентлилик); 

---

17 
-янги ахборот технологиялари воситаларидан фойдаланишнинг мақсадга 
йуналтирилганлиги; 
-таълимнинг очиқлиги ва мослашувчанлиги. 
Масофали таълим технологияси қуйидагилардан таркиб топган: 
-таълимий ахборотларни тақдим этиш технологияси; 
-таълимий ахборотни узатиш технологияси; 
-таълимий ахборотни сақлаш ва қайта ишлаш технологияси. 
Масофали ўқитиш бу интернет тармоғи орқали сизга қулай бўлган 
вақтда ўқишдир. 
Масофадан ўқитишнинг таркибий белгилари: ўқитувчи, ўқувчи, 
коммуникациядир. 
Масофадан ўқитишнинг услубий материаллари қуйидагилардир. 
1. Дарслик,
2. Аудио ва видео дарсликлар, 
3. Он-лайн дарслар (Интернет сахифаси) 
4. Электрон кутубхоналар. 
5. Тестлар. 
6. Мультимедиа - электрон дарсликлар. 
Ҳозирги кунда республикамизда хам масофадан ўқитиш услубий 
материаллари айрим фанларни ўқитишда фойдаланилмокда ва яхши 
натижалар бермокда. Электрон кутубхоналар, электрон дарсликлар, Он-лайн 
дарсликлари русмга кирмоқда.
Мультимедияли 
дарслик 
ўзида 
кўпгина 
маълумотларни 
мужассамлаштиргани билан бирга бу маълумотларни экранда намойиш 
этади, ҳамда овоз ѐрдамида изоҳлайди. Мультимедия дарслигининг 
ҳусусияти у воқеа ва маълумотни яққол акс эттиради. Яъни мультимедия 
воқеа ва ходисаларни ҳаѐтийлаштиради. Бу матн, видео, тасвир, 
мультипликация, овоз ва мусиқа ѐрдамида амалга оширилади. 
Масофадан ўқитишда виртуал кутубхоналар спутник орқали 
видеоконференциялар дарслар интернет ѐрдамида мулоқот ва информация 
олиш имкониятлари пайдо бўлади. Бу эса ўқувчи учун махсус ўқиш 
доирасини беради. Ўқувчининг фанни ўзлаштириш тезлиги ва сифати кескин 
яхшиланади.
Масофадан ўқитиш қандай амалга оширилади? 
Дунѐда кўпгина университетларда ва ўқув марказларида бу усул 
мавжуд. Керакли манзилни интернетдан топишингиз мумкин. Манзилга 

---

18 
кириб, бу ўқиш талабаси бўлиш учун махсус шаклни тўлдиришингиз 
мумкин. Одатда аввал курснинг ва ўқиш тартиби ва тавсифи билан танишиб 
чиқиш мумкин. Кейин шаклдаги сатрларни тўлдириб кредит карточкангиз 
рақамини киритишингиз зарур. Курсга кириш тартиби турлича, бу 
мутахассисликка боғлиқ. Ўқиш тартиби қуйидагича: ўқитувчи курс 
таништиради ва топшириқлар беради. Сиз кўрсатилган манбаалар билан 
ишлаб топшириқларни бажарасиз ва ўқитувчига юборасиз. Ўқитувчи уни 
текшириб, жавобини сизга қайтаради, зарур ҳолда сизга кўрсатмалар беради. 
Шу тартибда курс мавзуларини ўрганиб чиқилади. Музокара асосан электрон 
почта орқали амалга оширилади.
Телефон тармоғидан хам баъзан фойдаланилади. Босма ўқув 
материалларини почта орқали юборилади. Ўқиш жараѐнида талаба 
дарсликлардан, 
электрон 
кутубхона 
ва 
электрон 
формулалардан, 
видеоконференциялардан фойдаланади.
Бугун ўқиш индивидуал шаклда олиб борилади ва ўқитувчи
ўқувчиларни қобилияти ва ҳусусиятларини ҳисобга олган ҳолда ўқитади. Бу 
индивидуалик ўқувчида қизиқиш ўйғотади ва уни ўқишда фаолликка 
рақобатлаштиради.
Республикамиз Олий ва Ўрта Махсус таълимида масофадан ўқитиш 
тадбиқ этишга жиддий эътибор берилмоқда. Масофадан ўқитиш услуби 
ҳақида батафсил танишишимиз мумкин. 
Кўпчилик Интернетдан фақатгина янгиликлар билан танишиш, 
информация қидириш, электрон почтадан фойдаланиш ѐки гап сотиш учун 
фойдаланиши сир эмас. Интернетнинг имкониятлари кундан-кунга ошиб 
бормоқда.
Интернетдан фойдаланишнинг янги босқичи бошланди, яъни Интернет 
турли соҳаларга тадбиқ қилинди. 
Интернет технологиялари: масофадан ўқитиш, электрон кутубхоналар, 
телемедицина, телеметрология, электрон тадбиркорлик, электрон магазинлар 
ва бошқалар.