Pedagogik choralar: Bu turkum choralarning asosiy maqsadi jamoa a’zosida maqbul dunyoqarash va e’tiqodni shakllantirishga qaratilgan. Tashkilot rahbariyati bu yo‘nalishdagi tadbirlar orqali guruhni yanada ahillashtirishga, uning ma’naviy-axloqiy jihatini kuchaytirishga erishadi. Nizo ishtirokchilari bilan tarbiyaviy ishlar olib borish, ularni ishontirish orqali nizo vaziyatini haqqoniy idrok etishga, u yoki bu harakatlarni axloqiy jihatdan baholashga undash mazkur choralar ichida keng tarqalgan. Ishontirish uslubi qo‘llanganda o‘zganing fikrlash doirasiga ta’sir ko‘rsatiladi va maqbul hissiyotlar uyg‘otishga erishiladi. Natijada kimsada irodaviy zo‘riqish uyg‘onishi, uning qaror qabul qilish va xatti-harakatlar sohasida ham o‘zgartirishlar paydo bo‘lishiga erishiladi. Ishontirish orqali muvaffaqiyatga erishishning asosiy garovi rahbarning jamoa a’zolari orasida obro‘-hurmatga egaligidir. Agar jamoada rahbarga hurmat bo‘lmasa, xodimlar uni tan olishmasa, u holda xodimlarga ishontirish orqali ta’sir etish mumkin emas. Jamoadagi nizolarni hal etar ekan, rahbar o‘zaro ziddiyatdagi tomonlarga ixtilofning salbiy oqibatlarini ko‘rsata olishi, xodimlarda taalluqli hissiyot va munosabatni uyg‘ota olishi kerak. Buning uchun esa rahbardan so‘z boyligiga asoslangan yaxshi nutq malakasi ham talab etiladi.
Nizoli vaziyatni yumshatishning asosiy sharti - tomonlar bilan munosabat o‘rnatishda axloq va madaniyat normalariga rioya qilishdir.
Rahbarning muloyim, xotirjam va sokin xulqi tomonlarga o‘z ta’sirini o‘tkazmay qo‘ymaydi.
Ma’muriy choralar: Nizolarni hal etishda rahbar qo‘l ostida bir qancha imkoniyatlar mavjud. Shunday imkoniyatlardan biri – nizoni hal etish davomida ushbu jamoadagi muhit, undagi odamlarga xos xarakter xislatlari, guruhdagi ko‘zga ko‘rinmas aloqalarni ilg‘ab olishdir. Hatto xodimning nizo vaziyatini hal etish chog‘idagi xulqi, vaziyatga munosabati ham ko‘p narsadan ma’lumot beradi. Ammo, boshqaruv jarayonida shunday vaziyatlar bo‘ladiki, rahbar o‘z mavqei va vakolatidan foydalangan holda nizoni ma’muriy yo‘l bilan uzil-kesil hal etishi lozim. Bunday chora qo‘llanganda tomonlar tezda o‘z hissiy hovuridan tushishadi, mehnat yana maromiga tushadi, tashqi sokinlik ostida esa hislar tug‘yoni o‘z qonuni asosida rivojlanaveradi. Ayrim paytlarda rahbar shu uslubni qo‘llashi lozim va majbur. Ma’muriy yo‘l bilan nizoni hal etish zarurati vaqt tanqisligi sharoitida, adolat tomoyillari ustuvorligini namoyish etishda, biron nizo takrorlanavergan taqdirda qo‘llanishi mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |