|
Mavzu: Bolalarda mavsumlar almashinuvi
haqidagi tasavvurlarini shakllantirish.
Reja:
Kirish.
Bolalarda mavsumlar almashinuvi mavzusining dolzaarbligi va ahamiyati.
Bitiruv malakaviy ishining maqsad va vazifalari.
Asosiy qism.
Mavsumiy o'zgarishlar haqidagi bilimlarning vazifalari va mazmuni.
Tabiatdagi mavsumiy hodisalar.
"Fenologik kuzatishlar" tushunchasi.
Xulosa.
Foydalanilgan adabiyotlar.
Mundarija.
Kirish.
Bolalarda mavsumlar almashinuvi mavzusining dolzaarbligi va ahamiyati…………………………………………………………. ____
Bitiruv malakaviy ishining maqsad va vazifalari………… ____
Asosiy qism.
Mavsumiy o'zgarishlar haqidagi bilimlarning vazifalari va mazmuni…………………………………………………………. _____
Tabiatdagi mavsumiy hodisalar……………………………. _____
"Fenologik kuzatishlar" tushunchasi……………………… _____
Xulosa……………………………………………………… _____
Foydalanilgan adabiyotlar……………………………….. _____
Ilovalar……………………………………………………. _____
I. Kirish.
1.1. Bolalarda mavsumlar almashinuvi haqidagi tasavvurlarini
shakllantirish mavzusining dolzaarbligi va ahamiyati.
Qish Qisqa kun. Quyosh past va zaifdir. Qor yog'adi. Sovuq. Odamlar kiyishadi qishki kiyimlar. Qishda, biz sizning sevimli bayramingizni nishonlaymiz - Yangi yil.
Bahor Kun uzoqqa cho'ziladi. Quyosh yaxshilanadi. Bu iliqlashadi. Qor eriyapti.
Qo'riqchilarni ishlating. Daraxtlarda barglar paydo bo'ladi. O't o'sishni boshlaydi. Gullar gullaydi. Migratsiya qushlari kelishadi. Odamlar demi-mavsum kiyimlarini kiyishadi. O'zimizning mashhur bayramlar Bahor 8 mart, Navro’z va 9-may Xotira va qadrlash kunlarini bayram qilamiz.
Yozda Quyosh baland, porlaydi yorqin, iliq iliq. U issiq havo. Gullar gullar va rezavorlar paydo bo'ladi. Odamlar yoz kiyimlarini kiyishadi. Siz tabiiy suv omborlarida suzishingiz va quyosh botishingizda suzishingiz mumkin.
Kuzda Kun qisqarib bormoqda. Quyosh pastroq. Sovuq. Sabzavot va mevalarni hosil qiladi. Uchadigan daraxtlardan. Migratsiya qushlari janubdan uchmoqda. Ko'pincha yomg'ir yog'adi. Odamlar issiq kiyim kiyishadi. Kuzgi bayram - bu bilim kuni.
Bir yilda Yer sayyorasi Quyosh atrofida deyarli milliard kilometr masofani o’tadi.
Yer o’qi orbitaga nisbatan biroz qiyaroq joylashgan. Shu tufayli Quyosh yil
mobaynida Shimoliy va Janubiy yarimsharlarni turli kuch bilan isitadi. Bizning
kengliklarimizda to’rt fasl (bahor, yoz, kuz, qish) ning mavjudligiga asosiy sabab
ana shu.
Qish. Qish –yilning eng sovuq fasli. U qishki quyosh turishi kuni, ya’ni
22-dekabrdan boshlanadi. Ana shu kun – yilning eng qisqa kuni. Shu kundan
boshlab kunlar borgan sari uzayib boradi. Qishda ko’p daraxtlar o’sishdan
to’xtaydi, ba’zi hayvonlar (masalan, ayiq) uyquga kiradi.
Bahor. Astronomiya kalendari bo’yicha bahor 20 martdan boshlanadi. Ana shu kuni kechasi bilan kunduzi tenglashadi va kecha-kunduz tengligi deb ataladi. So’ngra kunlar astasekin uzaya boradi, havo issiqlashadi. O’simliklar uyg’ona boshlaydi va gullaydi.
Yoz. Yoz 21-iyundan boshlanadi. Shimoliy yarimsharda bu kun yilning eng uzun kuni hisoblanadi, u 16 soatcha davom etadi. Bu kun yozgi Quyosh turishi deb ataladi. Shu kuni o’zining eng baland holatini egallaydi. Har yili 21- iyundan boshlab kunlar yana qisqara boradi. Bizning kengliklarimizda yoz hamma
fasllardan issiqroq bo’ladi.
Kuz. Har yili kuz 23-sentabrdan boshlanadi. Shu kuni yana kecha-kunduz tengligi yuz beradi, keyin har kuni tong kechroq otadi, kechqurun vaqtliroq qorong’ilashadi. Shimoliy yarimsharda Quyosh nurlari borgan sari qiyaroq tushadi, Yer sirtini deyarli “siypab” o’tadi. Harorat pasayadi, daraxt barglari sarg’ayib, to’kila boshlaydi.
Maktabgacha ta'lim muassasasida bolalar tabiat bilan, undagi o'zgarishlar bilan tanishadilar yilning boshqa vaqtI olingan bilimlar asosida tabiat hodisalarini real idrok etish, qiziquvchanlik, kuzatish, mantiqiy fikrlash, barcha tirik mavjudotlarga estetik munosabatda bo`lish kabi fazilatlar shakllanadi.
Psixologlar hayotning birinchi yetti yilligidagi bolalarda fikrlash vizual-samarali va vizual-majoziy ekanligini isbotladilar. Binobarin, bolalar bog'chasidagi pedagogik jarayon asosan ko'rgazmali va amaliy usullarga asoslangan bo'lishi kerak. Tabiatshunoslik va ekologik ta'limni amalga oshirishda bu tamoyilga rioya qilish ayniqsa muhimdir. Pedagogik jarayon samarali bo'lishi uchun bolalar bilan ishlashda tirik va jonsiz tabiat ob'ektlari bilan kuzatish va tajribalar o'tkazishga katta e'tibor berish kerak.
Bolalar bog'chasida bu muammo dolzarbdir, chunki o'qituvchilar tomonidan olib borilgan zamonaviy tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, maktabgacha yosh - bu keyingi barcha aqliy rivojlanishning asoslari qo'yiladigan genetik bosqich. A. V. Zaporojets (psixolog, o'qituvchi) shunday dedi: "Ushbu yoshda olingan bilim va ko'nikmalarning katta miqdori bir zumda o'zlashtiriladi, umrining oxirigacha abadiy mustahkamlanadi va qarilik bilan eng oxirgi marta yo'qoladi".
Xo'sh, nima uchun maktabgacha yoshdayoq kuzatish qobiliyatini rivojlantirish muhim? Chunki, bolalikdanoq bolada tabiiy izlanuvchanlik va qiziquvchanlik namoyon bo'ladi, bu esa unga atrof-muhitni boshqarishga yordam beradi. Kuzatish jarayoni qayerda sodir bo'lishidan qat'i nazar - sayrda yoki ekskursiyada, uni yaxshi tashkil etish va to'g'ri bajarish kerak.
Bugungi kunga qadar bolalar bog'chalarida fenologik kuzatuvlarni tashkil etish metodikasi to'liq ishlab chiqilmagan. Buning sabablari ko‘p: masalaning nazariy jihatdan yetarlicha ishlab chiqilmaganligi, uslubiy adabiyotlarning yetishmasligi, eng muhimi, o‘qituvchilarning ushbu faoliyat turiga e’tibor qaratmaganligi.
Shunday qilib, mening tajribam mavzusi shakllantirildi: "Maktabgacha yoshdagi bolalarni tabiat hodisalari bilan tanishtirish tizimidagi fenologik kuzatishlar".
Maktabgacha yoshdagi bolalarni tabiiy dunyo bilan tanishtirish "Kognitiv rivojlanish" ta'lim yo'nalishi doirasida ko'rib chiqiladi va bunday muammolarni hal qilishni ta'minlaydi. vazifalar Qanday:
Jonli va jonsiz tabiat haqidagi birlamchi tasavvurlarni shakllantirish;
Insonparvar, hissiy jihatdan ijobiy, ehtiyotkor, tabiiy dunyoga va umuman atrofimizdagi dunyoga g'amxo'rlik bilan munosabatda bo'lishni tarbiyalash.
Eng muhimi, ekologik ta'lim jarayonida bolalarda tabiiy dunyoga bo'lgan kognitiv qiziqish, qiziqish, ijodiy faollik, ya'ni Federal davlat ta'lim standartida maqsad sifatida taqdim etilgan bolaning shaxsiy fazilatlari rivojlanadi.
Shunday qilib, maktabgacha yoshdagi bolalarning ekologik ta'limi bo'yicha davlat ta'lim standarti talablariga muvofiq, quyidagilar nazarda tutilgan edi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
