Mavzu: Bezgak Tibbiy-profilaktika va davolash fakultetlarining 5 kurs talabalari uchun ma’ruza bezgak (malyariya)

Visseral leyshmanioz kasalligini juda kup belgilari bezgakka uxshaydi, shuniig uchun «xar bir visseral leyshmanioz kasalligini boshlangich davrida bezgak deb tashxis kuyiladi» G’Tareev E.M. 1946G’. Visseral leyshmaniozni bezgakdan farki shundan iboratki, bu kasallikda iskabtopar chivin flebotomus chakkan joyda papulasimon birlamchi affekt buladi, kasallik asta-sekinlik bilan boshlanadi, bemorni mazasi kochib, tinkasi kuriydi, buyrak usti bezining faoliyati tushishi xisobiga terisi farfor rangda buladi, remittirlangan notugri isitma bir necha kundan bir necha oygacha davom etadi, limfa tugunlari kattalashgan buladi, jigar va talok, ayniksa keyingisi kattalashgan buladi, talok xisobiga bemor korni kattalashib ketadi, portal gipertenziya boshlanib, assit paydo buladi, terminal davrda bemor juda ozib ketadi, mushaklar tonusi pasayib ketadi, murtak bezida ogizni shillik kavatida va milklarda nekroz boshlanadi, konda leykopeniya, granulotsitopeniya, anemiya, giperproteinemiya kabi uzgarishvar ruy beradi.

Endemik kaytalama tif kana chakkanda yukadi, kaia chakkan joyda birlamchi affekt G’'nuktaga uxshash kon kuyiladi, atrofi gemorragik gardish bilan uralgan buladiG’ papula paydo buladi, 8-10 marotaba xuruj buladi va xar bir xuruj bir necha soatdan 2-8 kungacha davom etadi, aporeksiya 1-8 kungacha davom etadi, xuruj paytida konda leykotsitoz, limfotsitoz, monotsitoz va eozinofiliya kabi uzgarishlar ruy beradi.
Ayrim xollarda epigastral soxada, kobirga ostida ogrik bulishi kungil aynab kayt kilishi, najasini suyuk kelishi, kuz ok pardasida sariklik paydo bulishi, jigar xajmi kattalashib peshobni tuklashishi ovkat toksikoinfeksiyasi, ichburug yoki virusli gepatit deb yanglish tashxis kuyishga sabab buladi.

Aniklanmagan va uzok davom etayotgan kamkonlik alomatlari rivojlana boshlaganligi, jigarni va talokni kattalashganligi uchun kon kasalliklari bulsa kerak deb uylab xatolikka yul kuyish mumkin. Shuning bilan birgalikda bezgakni limfogranulematoz, gemolitik anemiya va xar xil genezli splenomegaliyadan farklab olishimiz zarur. Bunday xollarda konni va suyak kumigidan olingan punktatni strukturasini xamda morfologik tarkibini G’iloji bulsa limfa tugunlaridan va talokdan olingan punktatni xamG’ urganish bilan birga, kup marotaba kayta-kayta konda plazmodium bor yoki yukligini tekshirish eng ishonarli usul xisoblanadi.

Bezgak komasini shunga yakin patologik xolatlardan - kandli diabet komasi, uremik koma, gipermik koma, jigar komasi, eklampsiya xolati va meningokokk infeksiyasida kuzatilishi mumkin bulgan komalardan xam farklab olish kerak. Eig asosiy kiyinchilik bemorni anamneziga tegishli ma’lumotlarni tulaligicha ola olmasligimiz bulganligi uchun asosiy bilimimizni va tadbirkorligimizni anik va puxta olib borilayotgan umumiy kurikdan va laboratoriya tekshiruvidan olinayotgan ma’lumotlarga karatishimiz kerak.