Маvzu: Axborot-kutubxona muassasalarining tashkiliy tuzilmasi Reja

Kitobxonlarga xizmat ko„rsatishning o„rtacha ko„rsatkichlari.
Kitobxonlarga xizmat ko„rsatishning asosiy o„rtacha ko„rsatkichlari – kitob
o„qilishi va kutubxonaga qatnash xisoblanadi. O„rtacha kitob o„qilishi
kutubxonaning har bir kitobxoniga bir yilda to„g„ri keladigan o„rtacha miqdor.
U yil davomida berilgan kitoblarni (BK) yil davomidagi kitobxonlar soniga
(K) soniga bo„lish orqali aniqlanadi:
BK
O„K=----
K
Kitob o„qilishi ko„rsatkichlari kitobxonlarga xizmat ko„rsatish statistikasi va
kutubxona fondi statistikasiga taaluqli ko„rsatkichlardir.
O„rtacha qatnash – bu qatnashlarning bitta kitobxonga bir yilda to„g„ri
keladigan o„rtacha miqdori. U yillik qatnash (Q) sonini kitobxonlar (K) soniga
III. NAZARIY MATERIALLAR
40
bo„lish yo„li bilan aniqlanadi:
Q
O„Q=-----
K
Qatnash kitobxonlar faolligi, ular orasidagi doimiy yadroni xarakterlaydi.
Ana shu ko„rsatkichlar bo„yicha ketib qolgan kitobxonlar to„g„risida, ularning
qo„nimsizligi to„g„risida yoki aniqrog„i –kutubxonadan foydalanishning
davomiyligi to„g„risida xulosa chiqarish mumkin.
Kundalik o„rtacha qatnash (KO„Q) –bu abonement yoki o„quv zaliga yil
davomida qatnash (Q) miqdorini ish kunlari (I) miqdoriga bo„lish vositasida
chiqariladigan bir kunlik qatnashlarning o„rtacha miqdori.
Q
KO„Q=------
I
Mazkur ko„rsatkich abonement yoki o„quv zallaridan foydalanganlikni,
kutubxona xodimlarining ish bilan ta‟minlanganligini xarakterlaydi. U abonement
hamda o„quv zallarining ish quvvatini o„rganish va yangi binolarni loyixalash
uchun kerak.
Kitob fondlari statistikasi
Kitob fondlarining statistik xisobi kutubxonalardagi bosma asarlar miqdori,
ularning xarakati va har xil belgilariga ko„ra taqsimlanishini aniqlash imkonini
beradi. Hozirgi paytda kutubxona fondining quyidagi xisob birligidan
foydalanilmoqda: bosma birlik (yoki tom, jild) – poligrafik jixatdan mustaqil
rasmiylashtirilgan har bir bosma asar (kitob yoki broshyura, kitobning qayta
nashri, jurnalning alohida soni, plakat varag„i, nota, standart va shu kabilar); ilmiy
kutubxonalarda yillik komplekt vaqtli nashrlar xisobining qo„shimcha birligi
bo„lib xizmat qiladi.
Kutubxonada xisob birligiga nushalarning soni, qayta nashrlardan qat‟iy
nazar, har biri alohida nashr deb qabul qilinadi. Kitob fondlari bilim sohalari, tili,
nashr turlari bo„yicha guruxlanadi.