Mavzu: Axborot haqida tushuncha. Axboriy jarayonlar. Darsning maqsadi

SISTEMAVIY DASTURIY TA'MINOT

Sistyemaviy dasturiy ta'minot (SDT) quyidagilarni bajarishga qaratilgan:
— kompyutyerning va kompyutyerlar tarmog’ining ishonch­li va samarali ishlashini ta'minlash;
— kompyutyer va kompyutyerlar tarmog’i apparat qismining ishini tashkil qilish va profilaktika ishlarini bajarish.Sistyemaviy dasturiy ta'minot ikkita tarkibiy qism­dan — asosiy (bazaviy) dasturiy ta'minot va yordamchi(xiz­mat ko’rsatuvchi) dasturiy ta'minotdan iborat. Asosiy dasturiy ta'minot kompyutyer bilan birgalikda yetkazib byerilsa, xizmat ko’rsatuvchi dasturiy ta'minot aloxida, qo’shimcha tarzda olinishi mumkin.
Asosiy dasturiy ta'minot (baze software) — bu, kompyutyer ishini ta'minlovchi dasturlarining minimal tuplamidan iborat.
Ularga quyidagilar kiradi:
— opyeratsion tizim (OT);
— tarmoq opyeratsion tizimi.
Yordamchi(xizmat ko’rsatuvchi) dasturiy ta'minotga asosiy dasturiy ta'minot imkoniyatlarini kyengaytiruvchi va foydalanuvchining ish muxitini (intyerfyeysni) qulayroq tashkil etuvchi dasturlar kiradi. Shunday qilib, sistyemaviy dasturiy ta'minotni sxyematik ravishda quyidagicha tasvirlash mumkin.

Opyeratsion tizim (OT). Kompyutyerning yoqilishi bilan ishga tushuvchi ushbu dastur kompyutyerni va uning ryesurslarini (tyezkor xotira, diskdagi urinlar va xokazo) boshqaradi, foydalanuvchi bilan muloqotni tashkil etadi, bajarish uchun boshqa dasturlarni (amaliy dasturlarni) ishga tushiradi.

OT foydalanuvchi va amaliy dasturlar uchun kompyutyer qurilmalari bilan qulay muloqotni(intyerfyeysni) ta'minlaydi.
Drayvyerlar. Ular OT imkoniyatlarini kyengaytiradi. Jumladan, kompyutyerning kiritish — chiqarish ko’rilmalari (klaviatura, sichqoncha, printyerlar va boshqalar)ni boshqarishda yordam byeradi. Drayvyerlar yordamida kompyutyerga yangi qurilmalarni ulash yoki mavjud ko’rilmalardan nostandart ravishda foydalanish mumkin.
Hozirgi davrda ko’plab OTlar mavjud:

6.Mavzu: Tarmoq operatsion tizim