Мавзу Анорганик кимё фани тараққиёти. Идеал газ конунлари Режа : Анорганик кимё фани тараққиёти

PV = mRT/ M


АСОСИЙ ГАЗ ҚОНУНЛАРИ.
Газнинг ҳолати унинг ҳарорати (Т), босими (Р) ва ҳажми (V) билан ифодаланади. Агар газнинг ҳарорати 273⁰ К га, босими эса нормал атмосфера (101,325 кПа ёки 760 мм. сим. уст. ёки 1 атм.) босимига тенг бўлса, газнинг бундай шароитига – нормал шароит дейилади. Шу шароитдаги ҳажм V₀, босим Р₀ ва ҳарорат Т₀ билан белгиланади.
Ҳароратнинг халқаро ўлчов бирлиги сифатида СИ системасида 1 кельвин (К) қабул қилинган. Ҳароратни амалда ўлчашда Цельсий (⁰С) даражаларидан фойдаланилади:
1 Цельций даража = 1⁰ t
Кельвин шкаласи билан Цельсий шкаласи орасида: Т=273,15 + t боғланиш мавжуд.
Газнинг босими СИ системада Паскал билан ифодаланади. ёки
1 паскал (Па) 1м² сиртга 1 Ньютон (1Н) куч таъсир этганида намоён ёки бўладиган босимни кўрсатади:
Р = 1Н/ 1м² = Н/м² = 1 Па, 1000 Па = 1 килопаскал (кПа).
Ҳажмни ўлчаш учун СИ системасида м³ қабул қилинган. Амалда литр (1 дм³), миллилитр (1 см ³) лардан, м³ лардан фойдаланилади:
1л = 1 дм ³ = 1 10^–3 м³ дан фойдаланиш мумкин. 1мл = 10^{– 6} м³ ёки 1мл = 1см³.
Ишлаб чиқариш шароитида ва аниқ ҳисоблашлар керак бўлмаганда, газлар билан олиб бориладиган ҳисоблашларда идеал газ қонунларидан фойдаланиш мумкин. Идеал газ деганда, молекулалари бир-биридан бир мунча узоқ масофада бўлиб, молекулалараро тортишиш кучлари жуда кичик бўлган газ ҳолатини тушуниш керак. Реал газлар нормал шароитда идеал газ ҳолатида бўла олмайди, фақат юқори ҳарорат ва паст босимда реал газлар идеал газлар ҳолатига эришади. Ишлаб чиқаришдаги кимёвий жараёнларда газлар паст босим ва юқори ҳароратда ишлаганда идеал газ қонунларидан фойдаланилади.


1.Бойл-Мариотт қонунига мувофиқ, ўзгармас газ массасининг ўзгармас ҳароратдаги ҳажми унинг босимига тескари мутаносиб бўлади: