Mavzu: Aholi harakatining statistik ko`rsatgichlari

Termiz Davlat Universiteti Iqtisodiyot vaTurizm fakulteti MMT-220 gurux talabasi Shaymanov Sanjarning Statistika fanidan mustaqil ishi

Mavzu: Aholi harakatining statistik ko`rsatgichlari

Reja:

• Aholini statistik organish.

2. Aholi soni statistikasi.

3. Aholi tarkibi statistikasi.

1.Aholini statistik organish.

Aholi statistikasining o`rganish ob`kti ma`lum hududda yashocvhi odamlar jamoasi hisoblanib , ular tug`ulishi va vafot etishi hisobiga o`zini – o`zi tiklab turadi.

Bunda kuzatish birligi alohida odam, oila yoki uy xo`jaligi bo`lishi mumkin. Aholi statistikasida statistik kuzatish ob`ekti bo`lib , odamlarning xar – xil to`plamlari bo`lishi mumkin: barcha aholi ( mavjud yoki doimiy yashovchi ) , aholining ayrim guruhlari (mexnatga layoqatli aholi , ishsizlar , nafaqaxo`rlar ,shahar yoki qishloq aholisi , rkak yoki ayollar va h,k.

Aholini statistik organish natijalari asosida turli – xil iqtisodiy-ijtimoiy masalalar echiladi , aholi statistikasining vazifasi quydagilardan iborat ;

Aholini statistik organish natijalari asosida turli – xil iqtisodiy-ijtimoiy masalalar echiladi , aholi statistikasining vazifasi quydagilardan iborat ;

• aniq hudud , moment va sharoitda aholi sonini organish.
• aholini mamlakatning ayrim hududlari bo`yicha ( zichligini ) tahlil qilish.
• aholi tarkibini ( jinsi, yoshi, millati, ijtimoiy holati, ma`lumoti, bandliligi va h,k ) organish.

aholini takror paydo bo`lishi ( tug`ilish, vafot etish, tabiiy o`sish, nikohdan o`tish va uni bekor qilish ) jarayonlarini organish.

• aholini takror paydo bo`lishi ( tug`ilish, vafot etish, tabiiy o`sish, nikohdan o`tish va uni bekor qilish ) jarayonlarini organish.
• aholi migratsiyasi ( ko`chib kelishi, ko`chib ketishi ) jarayonlarini organish.
• aholi soni va tarkibi kelajagini bashoratlash va h,k….

2. Aholi soni statistikasi.

Statistikaning eng muhim birlamchi vazifalaridan biri hisoblanib aholi sonini va uningb mamlakat hududlari bo`yicha joylashishini organishdan iborat. Aholi sonini organish uchun aholi soni haqidagi asosiy ma`lumot manbai bo`lib , aholi ro`yxati hisoblanadi.

Yil oxiridagi aholi sonini toppish uchun--?

A1=A0+T+Kel-O’-Ket

Aholi xaqidagi ma’lumot tenglashtirilgan vaqt – kritik moment deb ataladi.

Doimiy yashaydigan aholiga - hisob o`tkazilgan davrda qaerda bo`lishidan qat’iy nazar shu aholi punktida ro`yhatdan o`tgan va yashaydigan shaxslar kiradi.

Vaqtincha yashayotganlarga doimiy yashash joyi boshqa punktda bo`lib, hisobga olinayotgan vaqtda shu punktga kelgan shaxslar (odatda 6 oydan oshmasligi kerak) tushuniladi.

Vaqtincha yo`q bo`lganlar doimiy shu punktda yashab, lekin hisob vaqtida vaqtincha (odatda 6 oydan oshmasligi kerak) boshqa hududga ketgan shaxslar tushuniladi.

Vaqtincha yo`q bo`lganlar doimiy shu punktda yashab, lekin hisob vaqtida vaqtincha (odatda 6 oydan oshmasligi kerak) boshqa hududga ketgan shaxslar tushuniladi.

Aholining o`rtacha yillik soni o`rtacha arifmetik formula bo`yicha aniqlanadi:

A=(A0 + A1) / 2

Aholining soni choraklar bo`yicha berilgan bo`lsa, o`rtacha xronologik formula bo`yicha aniqlanadi:

Aholining soni choraklar bo`yicha berilgan bo`lsa, o`rtacha xronologik formula bo`yicha aniqlanadi:

A= ( 1/2 A1+ A2+ A3+…..1/2 An ) / n-1

3.Aholi tarkibi va harakati statistikasi.

Aholining yoshi va jinsi bo`yicha tarkibi muhim demografik xarakteristikasi bo`lib hisoblanadi. Mamlakat aholisining yoshi va jinsi bo`yicha tarkibi har kalendar yilning boshida, aholi soni aniqlangach hisoblanadi. Hisoblash, aholisi 100 mingdan ortiq bo`lgan shaharlar va viloyatlar bo`yicha amalga oshiriladi.

Aholining o`rtacha yoshi o`rtacha tortilgan arifmetik formula bo`yicha aniqlanadi:

V=Vi x Ai: Ai

V=Vi x Ai: Ai

• Bunda, Ai – i– yoshdagi aholi soni
• Vi – yosh ko`rsatkichi
• Vi x Ai – odam – yilning umumiy soni – ma’lum yoshdagi odam sonini shu yoshga ko`paytmasi
• Ai – aholining umumiy soni