MAVZU: ABDULLA AVLONIY HAYOTI VA IJODI. Samarqand davlat Universiteti Maktabgacha ta’lim sirtqi yo’nalishi 209 – guruh talabasi Xoliyorova Cho’lponoy
HAR BIR MILLATNING DUNYODA BORLIGINI KO’RSATUVCHI OYINAI HAYOTI TIL VA ADABIYOTIDIR.
ADIB HAYOTIGA BIR NAZAR.
MILLIY UYG’ONISH DAVRI O’ZBEK ADABIYOTINING TANIQLI NAMOYONDALARIDAN BIRI ABDULLA AVLONIY 1878-YIL 12-IYULDA TOSHKENT SHAHRINING MERGANCHA MAHALLASUDA HUNARMAND TO’QUVCHI OILASIDA TUG’ILGAN.
BUTUN HAYOTI VA IJODIY FAOLIYATI DAVOMIDA XALQ DARDI BILAN YASHADI, U O’Z XALQI G’AMIGA HAMDARDGINA BO’LIB QOLMAY UNING ISTIQBOLI UCHUN QAYG’URDI, UNGA OZODLIK VA BAXT QIDIRDI,UNI MUQADDAS G’OYALAR UCHUN KURASHGA DAVAT QILDI. MAKTABLAR OCHIB, KENG XALQNI MA’RIFATLI QILISHGA, YOSHLARNI DAVRNING ILG’OR RUHIDA TARBIYALASHGA URINDI.TA’LIMIY-AXLOQIY ASARLAR, DARSLIKLAR YOZIB, O’ZBEK PEDAGOGIK FIKRI TARAQQIYOTIDA SEZILARLI IZ QOLDIRDI. JADIDCHILIK HARAKATINING, O’ZBEK JADID ADABIYOTINING, YA’NI MILLIY ONG, MILLIY ADABIYOTNING MAYDONGA KELISHI VA TARAQQIYOTIGA KATTA XIZMAT QILDI.
MA’RIFATPARVAR SHOIR
AVLONIY 1894-YILDAN BOSHLAB SHER YOZA BOSHLAGAN. 1917-YILGACHA BO’LGAN POETIK MEROSI, ASOSAN, “ADABIYOT” NOMLI 6 QISMDAN IBORAT SHE’RIY TO’PLAMLARIDA JAMLANGAN. MILLATNING RAVNAQI,YASHASHI UCHUN ILM KERAK, USIZ TIRIKLIK MUMKIN EMAS. DEMAK UNI EGALLASH KERAK. SHOIRNING BARCHA SHERLARI ILM O’RGANISHGA, XALQNING MA’NAVIYATINI, ONGINI UYG’OTISHGA DAVAT RUHIDADIR.
“OILA MUNOZARASI”,
“SHOIR ILA TO’TI”,
“MAKTAB”,
“SAODAT SHUNDADIR”
“YOTMA” KABILAR SHULAR JUMLASIDANDIR.
“ADABIYOT YOXUD MILLIY SHERLAR”
HAM IJOD HAM AMALIYOT
AVLONI HAYOTI DAVOMIDA HAM IJODIY HAM AMALIY ISHLAR BILAN SHUG’ULLANADI.
1904-YILDA MIRABOTTA USULI JADIT MAKTABI OCHADI.
1906-YILDA “TARAQQIY”, “XURSHID” GAZETALARIDA ISHLAYDI.
1907-YILDA “SHUHRAT” GAZETASINI CHIQARA BOSHLAYDI.
1914-15 YILDA
UBAYDULLA XO’JAYEV BILAN “SADOYI TURKISTON”GAZETASIDA HAMKORLIK QILADI.
1909-YILDA “JAMIYATI XAYRIYA” TASHKILOTINI OCHDI.
19013-YILDA “TURON” JAMIYATINI OCHDI.
“TURON” JAMIYATI QOSHIDA “TURON” NOMLI TEATRNI HAM TASHKIL QILDI.
1917-YILDA ‘TURON” GAZETASINI CHIQARDI.
“PARTUGALIYA INQILOBI”, “IKKI SEVGI” KABI DRAMALAR YOZDI.
1919-1920-YILLARDA DIPLOMATIK VAZIFALARDA ISHLADI .SO`NG UMRINING OXIRIGACHA O`RTA OSIYO DAVLAT UNIVERSITETIDA DARS BERDI.
1927- YILDA “MEHNAT QAHRAMONI” UNVONI BILAN TAQDIRLANDI.
1930- YILDA “O`ZBEKISTON XALQ MAORIFI ZARBDORI” UNVONINI OLDI.
1934-YIL 25-AVGUSTDA VAFOT ETDI.
DARSLIKLAR YARATISH YO’LIDA.
ABDULLA AVLONIY XALQNI MA’RIFATGA UNDASHNING O’ZI KIFOYA EMASLIGINI YAXSHI BILGAN, SHUNING UCHUN HAM U YANGI USLUB MAKTABINI OCHIB , BU MAKTABDA O’ZI BOLALARNI O’QITADI SHU MAKTABLAR UCHUN DARSLIKLAR YARATADI.
“Birinchi muallim” 1909-yilda yozilgan .Boshlang`ich sinf o`quvchilariga mo`ljallangan o`zbek tilida yengil usulda yozilgan alifbo risolasi.
“Birinchi muallim” 1909-yilda yozilgan .Boshlang`ich sinf o`quvchilariga mo`ljallangan o`zbek tilida yengil usulda yozilgan alifbo risolasi.
“Ikkinchi muallim” 1912-YILDA YOZILGAN. Birinchi muallimning mantiqiy davomi sifatida boshlang`ich sinf o`quvchilariga alifbodan so`ng o`qish uchun mo`ljallangan ochiq til va oson uslubda yozilgan axloqiy hikoyalar adabiy she`rlar bilan ziynatlangan o`qish kitobidir.
“Ikkinchi muallim” 1912-YILDA YOZILGAN. Birinchi muallimning mantiqiy davomi sifatida boshlang`ich sinf o`quvchilariga alifbodan so`ng o`qish uchun mo`ljallangan ochiq til va oson uslubda yozilgan axloqiy hikoyalar adabiy she`rlar bilan ziynatlangan o`qish kitobidir.
“”Turkiy guliston yoxud axloq”
“”Turkiy guliston yoxud axloq”
1913-YILDA YOZILGAN. Yuqori sinf o`quvchilari uchun mo`ljallangan insonlarni yaxshilikka chaqiruvchi yomonlikdan qaytaruvchi bir ilm, axloq kitobidir.
“Maktab gulistoni”
“Maktab gulistoni”
1916-YILDA YOZILGAN Ikkinchi sinfdan boshlab o`qiladigan adabiy va axloqiy hikoyalar va she`rlar to`plami.
“Muxtasar tarixi anbiyo va tarixi islom ” 1913-yil o`zbek adabiyoti tarixidagi oxirgi na’munasi hisoblanib, uchunchi va to`rtinchi sinflar uchun mo`ljallangan payg`ambarlar tarixi haqida, yosh avlodni haq yo`liga chorlash va e`tiqodlarni shakllantirishga xizmat qiluvchi darslikdir.
“Muxtasar tarixi anbiyo va tarixi islom ” 1913-yil o`zbek adabiyoti tarixidagi oxirgi na’munasi hisoblanib, uchunchi va to`rtinchi sinflar uchun mo`ljallangan payg`ambarlar tarixi haqida, yosh avlodni haq yo`liga chorlash va e`tiqodlarni shakllantirishga xizmat qiluvchi darslikdir.
Tarbiya biz uchun yo hayot, yo mamot,yo najot, yo halokat, yo saodat,yo falokat masalasidir.
DUNYONING LAZZATI SODIQ DO`STLAR ILA SUHBAT QILMOQDAN IBORAT.
DUNYONING LAZZATI SODIQ DO`STLAR ILA SUHBAT QILMOQDAN IBORAT.
Axloqiy ta’limiy asarlar darsliklar yozib o`zbek ma`rifatchiligida sezilarli iz qoldirgan, milliy uyg`onish davri adabiyotining maydonga kelishi va rivojiga katta hissa qo`shgan ABDULLA AVLONIY ijodi bugun ham ma’naviyatimizni boyitishga xizmat qilib kelmoqda.
