Mavzu 15-16. Vitamin saqlovchi dorivor o’simliklarni bioekologiyasi Reja


O’simliklarning hayotiy formalari



Download 1,76 Mb.
bet41/85
Sana30.04.2022
Hajmi1,76 Mb.
#596104
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   85
Bog'liq
Bioekologiya davomi

O’simliklarning hayotiy formalari. O’simliklar va hayvonlarda, uzoq tarixiy rivojlanish davomida ular yashab turgan muhitga mos ravishda har xil morfologik va biologik moslanish xususiyatlari kelib chiqqan. Bunday holni E.M.Lavrenko ekobiomorfa-o’simliklarning ekologik, biologik va morfologik moslanishi deb atadi.
I.G.Serebryakov o’simliklarning hayotiy shakli deganda, ma’lum tashqi muhit sharoitida o’simliklar guruhining o’sishi va rivojlanishi natijasida kelib chiqadigan umumiy ko’rinishni tushunadi. Ana shunday qiyofa tuproq, iqlim sharoitlariga moslashish ifodasi sifatida tarixan kelib chiqqan.
O’simliklarning hayotiy shakllariga doir turli klassifikatsiyalar mavjud bo’lib, shulardan daniyalik botanik K.Raunkier tomonidan taklif qilingan sistema o’simliklarda yangilanib turadigan organlar, ayniqsa kurtaklarining joylashishi va ularning qishning noqulay sharoitidan saqlanishi yoki qurg’oqchilikdan himoyalanishga asoslanadi. Ana shu belgilarga binoan o’simliklar quyidagi hayotiy shakllarga bo’linadi:

  1. Fanerofitlar."Faneros"-yaqqol ko’rinib turuvchi deganni bildiradi, fanerofitlar daraxt va butalar bo’lib, ularning yangilanuvchi kurtaklari yer yuzasidan ancha yuqori joylashgan, qishda novdalari sovuqdan nobud bo’lmaydi.

  2. Xamefitlar. "Xame"-past, yer bag’irlovchilar degan ma’noni bildiradi. Ular mayda va chala butachalardan iborat bo’lib, ularning yangilanuvchi kurtaklari yer yuzasiga ancha yaqin joylashgan, sirti esa tangachalan bilan qoplangan. Qishda bu kurtaklar qor bilan qoplanadi. Novdalari qishda nobud bo’lmaydi.

  3. Gemikriptofitlar."Gemi"-yarim, "kriptos"-yashirin degan ma’noni bildiradi, bular ko’p yillik o’simliklar bo’lib, ularning yer ustki qismi qishda qurib qoladi, yangilanuvchi kurtaklari esa yer satxi bilan barobar joylashgan bo’ladi.

  4. Kriptofitlar. Ko’p yillik o’t o’simliklari bo’lib, ularning yer ustki organlari qishda butunlay qurib qolib, yangilanuvchi kurtaklari yer ostki organlarida, tugunaklar, ildizpoyalar va piyozboshlarda saqlanib qoladi.

  5. Terofitlar. Bir yillik bahorgi o’simliklarning yer ostki va ustki qismlari qishda qurib, faqat urug’lari qoladi. K.Raunker klassifikatsiyasidan tashqari bir necha klassifikatsiyalar ham bor.




Download 1,76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   85




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish