Mavzu-10. Tarmoq operatsion tizimlarining arxitekturasi

 
Ilova 
Bufer 
Operatsion tizim 
 
TQ 
drayveri 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Interfey 
Bufer 
 
TQ interfeys 
kartasi 

---

Tashqi qurilma 
TQ 
kontrolleri 
TQ interfes 
kartasi 
Somport 
kontrolleri 
Somport 
kontrolleri 
Bufer 
TQ 
drayveri 
Somport 
drayveri 
Сom 
port 
ОТ 
ОТ 
Bufer 
Bufer 
V ilova 
А ilova 
А kompyuter 
V kompyuter 
Interfeys 
Interfeys 
3.25-rasm. Tarmoqda masofadagi printerdan foydalanish. 
Masofaviy fayllarga ruxsat etishga talab boshqa amaliy dasturlarda matn va 
grafik muharrirlarda, ma‘lumotlar bazasini boshqarish tizimlarida vujudga kelishi 
mumkin. Odatda bunday masalalarni yechish uchun "mijoz" dasturiy moduli 
inobatga olingan. Bu modul turli amaliy dasturlardan ajratilgan kompyuterlarga 
so‗rov xabarlarini shakllantirish, so‗rovlarning natijalarini qabul qilish va ularni 
mos amaliy dasturlarga uzatish uchun maxsus mo‗ljallangan. Mijozlardan 
so‗rovlar, xabarlarini qabul qilish va bu so‗rovlarni bajarilishi bo‗yicha ishni 
"Server" dasturiy moduli bajaradi. 
Bu modul bir vaqning o‗zida bir necha mijozlarning so‗rovlarini bajaradi. 
Ularning vazifalari tarmoqning ikki kompyuterlarining dasturiy modullarini 
aloqasiga bag‗ishlangan (3.23-rasm) bo‗limda atroflicha bayon etiigan. 
Raqamli ATSlarning kommutatsiya maydonlarida quyidagilar ishlatilishi 
mumkin: 
Faqat fazoviy kommutatsiya. 
Faqat vaqt kommutatsiya. 
«Fazo–vaqt» kommutatsiya. 
«Vaqt-fazo» kommutatsiya. 
«Fazo–vaqt-fazo» kommutatsiya. 
«Vaqt–fazo-vaqt» turidagi kommutatsiya. 
Fazoviy va vaqt kommutatsiyasining yanada murakkab kombinatsiyalari 
mavjud. 
Shulardan ba‘zilarini ko‗rib chiqamiz. 
Fazoviy kommutatsiya qurilmasi dekada–qadamli va koordinatli ATSlarda 
ishlatilgan edi, ya‘ni raqamli kommutatsiya paydo bo‗lishidan ancha avval 
ishlatilgan edi. Fazoviy kommutatsiya kvazi elektron va elektron ATSlarning 
birinchi avlodining kommutatsiya maydonlari tuzilishining asosi bo‗lgan. 

---

1