Mavzu № sosiologiyaning fan sifatida vujudga kelishi obyekti va predmeti antik dunyo olamining «oltin davri»



Download 0,68 Mb.
bet41/76
Sana13.07.2022
Hajmi0,68 Mb.
#788003
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   76
Bog'liq
sotsialogiya yak.

Sosial maqom – bu individning ijtimoiy iyerarxiyada egallagan, muayyan huquqlar, majburiyatlar va yashash uslublarini keltirib chiqaradigan nisbiy darajasidir. Maqom individlarga va ular tug’ilganda individning fazilatlaridan qat’iy nazar, shuningdek jins, yosh, oilaviy o’zaro aloqalar, kelib chiqish belgilariga ko’ra berilishi yoki raqobat kurashi jarayonida qo’lga kiritilishi mumkin. So’nggi zikr etilgan holat alohida shaxsiy fazilatlarni va insonning o’z kuch-g’ayratini talab qiladi. Bunday guruhlarning sosial sinflardan farqi shundaki, ular iqtisodiy holatning o’zigagina emas, balki hurmat-e’tibor va nufuzga ham asoslanadi. Muayyan maqom guruhi a’zolari asosan o’z guruhi doirasida bir-biri bilan o’zaro aloqa qiladi va yuqori yoki past maqomli odamlar bilan kamroq darajada o’zaro aloqalarga kirishadi.
Sosial stratifikasiyani amalda kasb etadigan shakl-shamoyillardan qat’i nazar, uning mavjudligi universaldir. Sosial stratifikasiyaning to’rt asosiy tizimi mavjud: qullik, kastalar, klanlar va sinflardan tashkil topadi.

  1. Qullik bu stratifikasiyaning eng favqulotdagi shakli bo’lib, u kishilarni boshqalar tomonidan iqtisodiy jinsiy ekspluatasiya qilinishiga asoslanadi. Bu yopiq tizimdir, chunki unda kishilarni qul ko’rinishidagi o’z mulklari sifatida ko’rishgan.

Qullik amerika jamiyatida tarixiy omadsizlik emas. Bu mamlakatda qullik asosan uchta sohada keng rivojlangan edi: qishloq ho’jaligida, ichki qullik va jinsiy qullik. Yigirma birinchi asrnining dastlabki yigirma yillida norasmiy qullik shu darajada kuchayib ketdiki, AQSh Prezidenti bu holatni bartarf qilish uchun har yili mamlakatga murojaat qiladi. 56
Qullik sabablari. Bir odamning boshqa odamlarga egalik qilishi qullikning ajralmas belgisi hisoblanadi. Qullar qadimgi rimliklarda ham, qadimgi afrikaliklarda ham bo’lgan. Qadimgi Gresiyada qullar jismoniy mehnat bilan shug’ullangan va buning natijasida erkin fuqarolar siyosatda va san’atda o’z qobiliyatlarini namoyon etish imkoniyatiga ega bo’lgan. Qullik ko’chmanchi xalqlarga, ayniqsa ovchilar va termachilarga kamroq darajada xos bo’lgan.
Odatda qullikning uch sababi ko’rsatiladi:
1. Qarz majburiyatining mavjudligi. Bunda o’z qarzlarini to’lashga qurbi yetmagan odam qarz beruvchining quliga aylangan.
2. Qonunlarni buzish. Bunda qotil yoki talonchini qatl etish uni qulga aylantirish bilan almashtirilgan, ya’ni aybdor jabrlangan oilaga yetkazilgan zarar yoki musibat evaziga tovon haqi sifatida topshirilgan.
3. Urush, talonchilik hujumlari, bo’sundirish. Bunda odamlarning bir guruhi boshqa odamlar ustidan g’alaba qozongan va g’oliblar asirlarning bir qismidan qul sifatida foydalangan.

Download 0,68 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   76




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish